I bap. Teoriyalíq bólim

1.3. Laboratoriya jumısların shólkemlestiriwde kompyuter texnologiyalarınan paydalanıw usılları
Ulıwma fizika kursın tiykarınan eksperimental fizika kurs dep atasaq tuwrılaw bolar edi. Sebebi, fizikadan lekciyalarda da eksperimentlerge úlken orın beriledi. Fizikada hár bir qaǵıyda eksperimental tastıyıǵın tapqanınan keyin ǵana nızam, princip hám qaǵıyda huqıqın aladı. Studentlerdiń fizikadan praktikum shınıǵıwlarında shuǵıllanıwları fizika kursın oqıtıw procesiniń eń zárúrli hám nátiyjeli bólegin quraydı. Sol sebepli de, praktikum shınıǵıwların tuwrı shólkemlestiriw, onı rawajlandırıw máselelerine tiyisli máselelerdi islep shıǵıw fizika táliminde kútá úlken áhmiyetke iye. Laboratoriya praktikumi stilistikanıń islep shıǵıwdıń qıyınlıǵı, onıń kóp komponentalılıǵı, kompleks xarakterge iyeliginde bolıp tabıladı. Ol kóp tárepten hár túrlı joqarı oqıw orınlarında ámeldegi laboratoriyalardıń túrli dárejede texnikalıq támiyinlengenligi, qánigelik baǵdarı, shınıǵıwlardı aparıw metodikası, kompyuterlerdiń qaysı dárejede qollanılıp atırǵanlıǵı hám alınǵan eksperimental nátiyjelerdi analiz qılıw dárejesi, eksperiment ótkeriwge studentlerdiń tayınlıǵın tekseriw usılları, esabat forması hám taǵı basqalarǵa baylanıslı.
Fizika pánin úyreniwde laboratoriya jumısların orınlaw zárúrli orın iyeleydi. Laboratoriya jumısların orınlaw boyınsha shınıǵıwlar waqtında studentler óz bilimlerin asırıwları, alǵan teoriyalıq bilimlerin bekkemlewleri, fizikanıń tiykarǵı túsinikleri hám nızamlıqların tereńrek túsiniw hám ańlap alıwǵa erisiwleri, eksperimental máseleler sheshiw ilmiy tájriybeleri hám kónlikpelerin payda etiwleri, fizikalıq ásbap hám apparatlar, sonıń menen birge, ólshew ásbapları menen islewdi, baqlaw hám tájiriybe nátiyjelerin islep shıǵıw kónlikpelerin payda etiwleri kerek. Bunda jańa informaciya texnologiyalarınan paydalanıp oqıtıw jaqsı nátiyjeler beredi. Bunday oqıtıw usılların islep shıǵıw bilim teoriyasına, úyrenilip atırǵan pánniń metodologiyasiga, bilim procesiniń psixologiyasiga, oqıtıwdıń didaktik processlerine hám shaxstı tárbiyalaw hám de qáliplestiriwdiń pedagogikalıq tiykarlarına tayanadi.
Fizika táliminde laboratoriya eksperimenti arqalı alınatuǵın bilimler óziniń didaktik qásiyetleri tárepinen úlken salmaqqa iye esaplanadı. Bul múmkinshiliklerden, ásirese, orta arnawlı hám de joqarı tálim basqıshlarında keń paydalanılıwı kerek.
Oqıw laboratoriya eksperimentlari studentlerge tómendegilerdi úyreniw imkaniyatın beredi:

• 
  tiykarǵı fizik qubılıslar hám olardıń nizamlıqları menen eksperimental tanısıw ;
  
• 
  ulıwma fizika kursınń barlıq tiykarǵı bólimlerinde fizikaviy shamalardı ólshew usılların úyreniw;
  
• 
  zamanagóy ólshew ásbapları menen tanısıw ;
  
• 
  ólshew nátiyjelerin matematika islep shıǵıw usılları menen tanısıw ;
  
• 
  eksperimentda jáne onıń nátiyjelerin islep shıǵıwda kompyuterden paydalanıw.
  

Fizikalıq eksperimenttiń úsh tiykarǵı basqıshın kórsetip ótiw múmkin:
1. Izertlew maqsetin anıqlaw ;
2. Izertlew usılın jáne onı ámelge asırıw jolların tańlaw ;
3. Alınǵan nátiyjelerdi matematikalıq usıllarda esaplap shıǵıw.
Ortaǵa qoyılǵan eksperimental máselelerdi tabıslı sheshiw, kóp tárepten hádiyseni úyreniw stilistikası tuwrı tańlanıwına baylanıslı.
Hádiyseni úyreniw usılına apparat detalları hám ólshew ásbapları menen mámile etiw, apparat strukturası hám saylanǵan ólshew ásbapları menen mámile etiw qásiyetleri, ólshewlerdi orınlaw tártibi, hám de saylanǵan usıl ushın alınǵan ólshewler nátiyjelerin optimal analiz qılıw usılları kiredi. Praktikum laboratoriya jumısın ilimiy eksperimentlardan parıqlap, oqıw eksperimenti dep atalsada, ol bir qatar tárepleri menen ilimiy izertlewlerge uqsap ketedi. Oqıw eksperimentine de ilimiy izertlewlerdegi sıyaqlı temanı úyreniw dáwiri bar. Olarǵa sonıń menen birge, apparattı proektlestiriw hám ólshewlerdi ótkeriw, hám de ólshew nátiyjelerin qayta islep ulıwmalastırıw processleri de kiredi. Student, álbette, qollanılıp atırǵan ásbaplardıń dúzilisi hám islew principlerı haqqında anıq oyda sáwlelendiriwi kerek. Ol fizika praktikumi shınıǵıwların ótkeriw usılları hám ólshewler kóleminde sawlelenedi. Praktikum tapsırmalarına kiritilgen bilimlerden student keleshekte qaysı tarawlarda ámeliy paydalanıwı múmkinligin anıq oyda sawlelendire biliwi kerek[5].