I b o b natural so n L a r /-§. N atu ral sonlar va ular ustida am allar


  Natural sonlar ustida amallar.  1.  Natural  sonlarni  qo‘shish



Download 230,18 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/6
Sana31.12.2021
Hajmi230,18 Kb.
#220291
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Matematikadan-qollanma-1-qism

1.2.  Natural sonlar ustida amallar.  1.  Natural  sonlarni  qo‘shish.

N atural  sonlar  yig‘indisi  yana  n atu ral  son  b o ia d i.  M asalan, 

17 + 23  = 40; 29 + 62  = 91  va h.k.  Umuman, a va b natural sonlar 

boisa, u holda



a + b = с 

(1)


boiadi, bu yerda с -  natural son. ( 1) tenglikda awabqo 'shiluvchilar, 

с  esa yig'indi  deyiladi.  Natural  sonlarni  q o ‘shish  quyidagi  xossa- 

larga  ega:




1) 0 ‘rin almashtirish:

a + b = b + a,

ya’ni  qo'shiluvchilarning  o ‘rinlari  almashgani  bilan  yig‘indining 

qiymati  o'zgarmaydi.

M  i  s  о  1:  17  +  32 = 32 +  17 = 49;  109  + 235  = 235  +  109  = 344.

2) Guruhlash: (a + b) + с = a + (b + c) tenglik o'rinli.

M  i  s  о 1: (15  + 48) + 22 =  15  +  (48  + 22) =  85.

2.  Natural  sonlarni  ayirish.  Berilgan  yig‘indi  va  qo'shiluvchi- 

lardan biriga ko‘ra ikkinchi qo‘shiluvchini topish amali natural son­

larni ayirish  deyiladi.  a  va  b  natural  sonlar  uchun  quyidagi  teng­

liklar o'rinlidir, ya’ni



a - b  -  с 

(2)


bo'lsa, u holda

a = b + с 

(3)


bo'ladi.  (2)  tenglikda  a  natural  son  kamayuvchi,  b -  ayriluvchi,  с 

esa ayirma deyiladi, bu yerda a son b sondan katta.

M i s o l :   45 -  30  =  15  dan  30 +  15  =  45;  123  -  85  =  38  dan 

85 +  38  =  123  bo'ladi.

Ayirish  amali  quyidagi  xossalarga ega:



)a -  (b + c) -  ( a - b )  -  с  yoki  a -  (b + c) -  (a -  c) -  b, bu yerda 



a > b + с bo'lishi kerak.

M  i  s о 1:  148 -  (16 +  34)  = (148 -  16) -  34 =  132 -  34 = 98 yoki 

( 1 4 8 - 3 4 ) - 1 6  =  1 1 4 -  16 = 98 bo'ladi.

(a -  c) +  b,  agar a > c   bo'lsa,

2) (o  

с  


+  ^  

a g a r  

^  > c  bo'lsa.

M  i  s  о  1: (39 + 41) -  25 = (39 -  25) + 41  =  14 + 41  =  55;

(18  +  5 6 )-4 3   =  18  + ( 5 6 - 4 3 ) =   18  +  13 =  31.

3. Natural sonlarni ko'paytirish. O'zaro teng bo'lgan qo'shiluv- 

chilar yig'indisini  topish amali ko'paytirish  deyiladi va

a   + a   + a  


Download 230,18 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish