I – mavzu. Sоtsiоlоgiya fаn sifatida rеjа

Dаrаjаsigа ko`rа sоtsiоlоgiya mеtоdlаri ikkigа bo`linаdi: nаzаriy va аmаliy (empirik)
Sotsiologiya fanining murakkab vazifalarini nazariy hal etishga xizmat qiladigan o’ziga xos metodlari ham mavjud bo’lib, ularni quyidagicha tasniflash mumkin.
Qiyoslash va taqqoslash
-Nazariy metod (fikrlash, abstraktlashdan konkretlik sari o`tish)
-Induktiv va deduktiv metod
-Izoxlash metod
-Prognozlash metod (ijtimoiy to`qnashuvlar oldi olinadi)
-Integrastiya, umumlashtirish metod
Sоtsiоlоgiyaning empirik-amaliy metodlarini quyidagicha tasniflash mumkin:
- Eksperiment metod
- Kuzatish metod
- Xujjatlarni o`rganish metod
- So`rov metod
- Empirik-sоtsiоlоgik metod
- Statistik metod
- Integrastiya, umumlashtirish metod
- Umummantiqiy metod (analiz, sintiz)
Sotsiologiyaning metadalogiyalari:
1.Funktsional metodologiya (jamiyatdagi hodisalarning ahamiyatini aniqlashga intiladi).
2. Fenomenologik metodologiya (jamiyat a`zolarining mavqeini aniqlashga harakat).
3. Tasniflash metodologiyasi (bu qo’llanishiga ko’ra klassifikatsiya, guruhlash, taqqoslash, turlash, sistemalashtirishlarni o’z ichiga oladi). SHuningdek, sotsiologiya fani muayyan ijtimoiy munosabatlarni tadqiq etish asnosida umumiy, maxsus hamda empirik metodologiya tamoyillariga tayanib ish tutadi.
Sotsiologiya ob`ektini turlicha tushunish natijasida metodologiyaning 3 asosiy turi shakllangan:

1. 
   Tushuntiruvchi (umumiy qonuniyatlarni, ob`ekt xususiyatini xislatini belgilaydi, aloqa, munosabat o’rnatishni nazarda tutadi) metodologiya.
   
2. 
   Ta`riflovchi (ya`ni tavsiflash, klassifikatsiyalash, guruhlash, taqqoslash, turlash, sistemalashtirish) metodologiya.
   
3. 
   Tushunuvchi (ya`ni, inson faoliyatini o’rganishda tabiiy hamda ijtimoiy fanlar qonuniyatlaridan uyg’unlashtirib foydalanishni taqozo etuvchi) metodologiya.¹²