Hzamatjon RfiHlmqu kompyuter imvistikasi asoslar I иЛК: 519. 711 32. 973 R33

S = ega, О = to'ldiruvchi, V = kesim.
Bundan kelib chiqib aytish mumkinki. o'zbek tihda qo'shma gapning eng kichik modeli quyidagi^ha bo'ladi:
S, ₊ V, S, + : Bahor keldi, ishlar qizib ketdi.
Ingliz, rus ullarida sodda gap qnr.i.listii quyidagicha belgilangan: S +V + O:
Я пишу диссертацию Он читает книгу,
I have read the Ьоок. I am writing a reseaich work.
Modellashtirish tiLhunoslikda strukturahzm yo'nalishi ta'sirida faol tatbiq qilma boshlandi. Gap strukturasini modellashtirish g'oyasi XX asrning 50- yillarida amerikalik tilshunos Charlz Friz tornumdan olg'a sunldi, Olim o'z qarashlaiim umumlash'irib 1952-yilda «The Siructure of English» nomli tadqiqotini yaratd' Ch.Friz o'z konsepsiyasini distributiv model deb nom- lagan. Unga ko'ra, gap muayyan so'z turkumlariga oid bo'lgan so'zlar zan- liri hLoblanad' va tahlilda morfologiya bazasiga tayamladi. Masalan, «The young man painted the door yesterday>, jumla^i distributiv model asosida qu) idagicha tahlil etiladi: D 3 I' 2-d D I^b 4. Bu yerda D - otning aniqlovchisi (inglizcha determiner), 3 - sifat, I - hirlik.dagi ot, 2-d - o'tgan zamon shak- hdagi fe'l, 4 - ravishru anglatad.. Demak, mazkur modelda turli so'z tur kumlariga mansub so'z shakllarining nutq zanjiridagi distributsivasi (tar- qalishi, qarshovi) gapstrukturasmi modellashtirisnmngasosiy mezoni sana- ladi.
Shunga ko'ra, so'z turkumlanm modellashtuishda quyidagi shartli bel­gilar keng e'tirof etilgan.