Huzuridagi urganch sharq tillari va xizmat ko‘rsatish tеxnikumi
Download 0,68 Mb.
|
sayfiddin
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ammoniy karbonat
- yprn
|
Osh sodasi (natriy karbonat)- un kurinishidagi ots maxsulot xamir sorilganda sushib tayyorlanadi. Xamir tarkibidagi kislotalar bilan birikishi natijasida yoki xamirga issitslik ta'sir etishi natijasida natriy karbonat uzidan karbonat angidrit, maxsulot govakligi xosil siladi. Ammoniy karbonat - ots un kurinishidagi maxsulot xamirga sushib tayyorlanadi. Xamirga issitslik ta'siri natijasida ammoniy karbonat parchalanib karbonat angidrit, amiak va ma'lum darajada suv xosil silishi natijasida tayyor maxsulot gotsakligi xosil bo’ladi. Unni ishlatishdan avval mashinada yoki kulda elak yordamida elanib, kotib kolgan un koldiklari, tashki maxsulotlardan tozalandi. Bunda un tarkibi kislorod bilan boyiydi, xamir korish osonlashadi, uning sifati yaxshilanadi, xamir yaxshi oshadi. Preslangan xamirturush ishlatilishidan avval 30-350S darajali ilik suvda aralashtiladi. Muzlatilgan xamirturush 4-6 0S darajali sharoitda muzdan tushiriladi. Kuritilgan xamirturush preslangan xamirturushga nisbatan 3 baroabar mikdorda kam olinadi. Kuruk xamirturush ilik suv aralashtirilib bir soat ivitib kuyiladi. Tayyorlangan xamirturush elakdan suzib utkaziladi. 17 Tuxum ishlatilishidan avval, Oziq-ovqat va umumiy ovqat lanish korxonalridarioya kilish lozim bulgan sanitariya koidaliri asosida ishlovdan utkaziladi. YOglar eritilib, ishlatishdan avval elakdan utkaziladi. Eritilmay ishlatilishi kerak bulsa, avval bulakchalarga bulinib, bir oz yumshatiladi. Xamirga muljallangan maxsulotlar tayyorlangandan sung xar xil usul bilan aralashtirilgan xolda xamir koriladi. Korilgan xamirni oshirish uchun issik xaroratli joyga kuyiladi. Xamirturush zamburuglari kushilgan sut maxsulotidagi sut achituvchi bakteriyalar korilgan xamir tarkibida rivojlanib, achish jarayonini amalga oshiradi. Xamirturushlar rivojlanish jarayonida un tarkibidagi shakar maxsulotini achitib parchalab, metal spirti va karbonat angidridi gazini xosil kiladi. ^osil bulgan gaz tarkibida ma'lum darajada govaklik xosil kiladi. Sut achituvchi bakteriyalar esa shakarni achitib sut mikdorini xosil kiladi va bu shakar maxsulot tarkibidagi oksilni bukishiga ta'sir etib, iste'molchiga tayyor maxsulotning sifatini oshiradi, ya'ni mazasini xushxur kiladi. Xamir maxsulotining sifatini yaxshilash uchun xamir tarkibidagi govaklikni iloji boricha oshirish kerak, ya'ni xosil bulgan karbonat angidrid gazini xamir tarkibida iloji boricha kuprok saklab kolish kerak. ^osil bulgan gazni xamir takbida saklab kolishi un tarkibidagi oksil mikdoriga boglik. U tarkibidagi oksil korilgan xamir gazini ushlashga, ya'ni chuziluvchanlik xolatini oshirishga yordam beradi. CHuziluvchanlik xolati yukori bulgan xamirni korilganda ishlatiladigan suyuklik mikdori kolganlarga karaganda kuprok ishlatiladi, bunday un tarkibidagi xavoni xususiyati saklash yaxshi bo’ladi, xamir okib ketmaydi, uz shaklini saklaydi. Lekin bir narsani esdan chikarmaslik kerak. Xamirturushning rivojlanishi uchun doimo kislorod bulishi kerak. Xamir tarkibida karbonat gazi kupayib ketsa xamirturushning rivojlanishiga tusiklik kiladi. SHu sababdan xamirturushning rivojlanishiga kulay muxit xosil kilish uchun, achitilayotgan xamirni 2-3 marta ezib, uning tarkibidagi gazini chikarib turish zarur. Buning natijasida rivojlanayotgan xamirturush va sut achituvchi bakteriyalari xamir tarkibida bir tekis tarkaladi, xamirning govakligi, chuziluvchanligi oshadi. Xamirturush va sut achituvchi bakteriyalarning rivojlanishi uchun kulay sharoit 23-35 0S xaroratli sharoit xisoblanadi. Xdroratni pasayish yoki yukori kutarilishi ularning rivojlanishiga ta'sir kursatadi, ya'ni past xaroartda aktivlik darajasi kamaysa, yukori xaroratda esa (40-50 0S da) achish jarayoni tuxtaydi. Agar xamirining achish jarayoni natugri olib berilsa xamirda boshka, bakteriyalar-nordon sirka, nordon yog bakteriyalari rivojlanib, tayyorlangan maxsulotga nordon taxir maza xid utadi. Xamir korilganda unga yog va shakar solinsa, uning chuziluvchanligi susayadi, yog xamirturush rivojalanishiga tusiklik kiladi. 18 SHakar esa xamirni ma'lum darajada suyuktirish xususiyatiga ega. YUkoridagi sabablarga asoslanib tuxum, shakar solingan xamirlarni xamirturush yordamida achitilmaydi. Namligi xam suyuklikni ishlatish darajasini aniklaydi. Un kanchalik kuruk bulsa, unga shunchalik kup suyuslik ishlatiladi. SHu sababdan tayyor maxsulotning chitsishi unning namligiga boglits bo’ladi. Tayyor xamir yoglangan yoki un sepilgan stolga suyilib, tayyorlanadigan maxsulotga muljallab sul yordamida yoki maxsus xamir buluvchi mashinalarda bulaklarga bo’linadi. Xamirni sulda bulaklarda bulishda, avval uzun silindir shakli berilib, sung sulda yoki pichots yordamida bulaklanadi. Bulaklangan xamirga shar shakli berilib, stol ustiga tayyorlab 3-5 datsitsa tindiriladi. Bunda xamir bulagi ma'lum darajada achib, xajmi oshadi. Tindirilgan xamir bulaklaridan turli maxsulotlar tayyorlanib, yoglangan patnisga teriladi va 25-30 datsitsa davomida namligi yusori bulgan issits joyda oshiriladi. Bulaklarga bulib, shakl berish jarayonida xamir tarkidagi karbonat angidrid gazi ma'lum mitsdorda chitsib ketib, xamir xajmi kamayadi. Xamirni tindirish jarayonida yuvsoridagi gaz ya'ni tuplanib, xamirning govakligi oshadi. Agar tayyorlangan maxsulot xamirning govakligi meyoridan kam oshgan bulsa, issits ishlov jarayonida maxsulot yuzida yoritslar bo’ladi. X,ajmi kichik, ichi berj bulib soladi. Agar xamir govakligini oshirish meyoridan oshib ketsa, maxsulot uz shaklini satslanmay yapalots yoki yupsa kurinishida, bezaklari noanits yoki sezilmaydigan darajada bulib soladi. YOpits tayyorlanadigan maxsulotlarning tashsi kurinishini yaxshilash uchun ularni issits ishlovdvn junatishdan avval yuziga tuxum yoki tuxum-sut aralashmasi yoki melanj surtiladi. Agar tuxum sarigi surtilsa maxsulot yuzi yanada chiroy oshadi. Tuxum, melanj ishlatilishidan avval yaxshilab aralashtirilib elakdan utkazilishi kerak. Tayyorlangan aralashma yumshots chutka yordamida pishirishga tayyor maxsulot yuziga extiyotkorlik bilan surtiladi. Agar extiyotsizlik bilan surtilsa xamirning oshgan xolatiga ta'sir etib shaklini uzgartirishi mumkin. Aralashma maxsulot yuziga issits ishlov jarayonida 5-10 datsitsa avval surtiladi. Maxsulotlar 130-2300S xaroratli moslamalarda yopiladi. YOpib pishirish muddati maxsulot xajmiga boglik. Agar maxsulot xajmi yirik bulsa xarorat yukori bulishi zarur. Bu tayyorlanadigan maxsulotga issiklikning bir xil ta'sir etib, bir xilda pishishini ta'minlaydi va kuyishdan saklaydi. Xamir maxsulotlarini yopish jarayonida ularda bo’ladigan uzgarishlar xamir maxsulotlarini kovurish shkafida yopish jarayonida maxsulot tarkibidagi namlikning uning yuzasiga chikishi xisobiga uning ogirligi oshadi. . Sungra maxsulot ichi tomon xarakat kila boshlaydi. Bunda maxsulotning yukori kismida xarorat baland bulib, maxsulot yuzidagi shakar parchalanib och sargish yoki kizgish kobik xosil bo’ladi. Maxsulot tarkibidagi spirtning buglanishi va suv bugi bosimining kuchayishi evaziga uning xajmi oshadi. Maxsulot 65-800S gacha kizdirilganda uning tarkibidagi kraxmal oksilining kuyuklashishi natijasida ajraladigan suvni shimib olib yopishkok xolga keladi. Oksilning kuyuklashishi xamirning govakligini oshiradi. Maxsulot ichidagi namlik issik ishlov berish jarayonning oxorigacha yukori bo’ladi. Maxsulot sovitilgandan keyigina kndagi namlik barobarlashadi. YOpish jarayonida maxsulot tarkibidagi tayyor bulganligi kobigining rangiga, sindirib chiki yumshokligiga karab aniklandi. Bundan tashkari maxsulotning tayyorligini ingichka poychalar bilan tikib kurishi orkali xam aniklashi mumkin. Agar maxsulotga tikib olingan poychada xamir koldiklari bulmasa, bu maxsulotning iste'molga tayyor bulganligidan darak beradi. Sabzavot qo’shimchalarini, non maxsulotlarini ishlab chitsarishda ishlatilishi Xozirgi bozor iqtisodiyoti davrida inson iste'molida sabzavotlarni axamiyati juda katta. Bunga asosiy sabab xozirgi paytda mexnatning kamayib borishi, uning natijasida sutkalik energiya qiymatii xarajatining kamayib borishidir. Bundan tashqari xozirgi kishilar turli xildagi intoksikatsiyalarga sisman organizmga tushishi, muxitdan ifloslangan xavo, suv, Oziq-ovqat maxsulotlari orsali uchrashmotsdalar. SHu sababli sabzavotlarni iste'mol silganda ular ichak yullarini ishini yaxshilab zaxarlanish jarayonini pasaytiradi. Sabzavotlarni xar kuni iste'mol silish zarur, shuning uchun ratsional ovqatlanishni ularsiz tasavvur silib bulmaydi. Ilmiy asoslarga kura inson bir yilda 100 kg kartoshka va 164 kg boshsa sabzavotlar va mevalarni iste'mol silishi kerak. Sabzavotlar mevalar bilan birga vitamin S, R-karotin, mineral tuzlar (aynitssa kaliy tuzi) sator mikroelementlar, uglevodlar, fitonsidlarning manbai bulib kasal tarsatuvchi mikroblarniyutsotilishiga yordam beradi. 19
Bundan tashqari xozirgi kishilar turli xildagi intoksikatsiyalarga sisman organizmga tushishi, muxitdan ifloslangan xavo, suv, Oziq-ovqat maxsulotlari orsali uchrashmotsdalar. SHu sababli sabzavotlarni iste'mol silganda ular ichak yullarini ishini yaxshilab zaxarlanish jarayonini pasaytiradi. Sabzavotlarni xar kuni iste'mol silish zarur, shuning uchun ratsional ovqatlanishni ularsiz tasavvur silib bulmaydi. Ilmiy asoslarga kura inson bir yilda 100 kg kartoshka va 164 kg boshsa sabzavotlar va mevalarni iste'mol silishi kerak. Sabzavotlar mevalar bilan birga vitamin S, R-karotin, mineral tuzlar (aynitssa kaliy tuzi) sator mikroelementlar, uglevodlar, fitonsidlarning manbai bulib kasal tarsatuvchi mikroblarniyutsotilishiga yordam beradi. Aynitssa inson uchun juda zarur bulgan vitaminlar; tiamin (vitamin V), riboflovin (vitamin V2), nikotin kislota (vitamin RR), sianokobalamin (vitamin V12) organizmni bu vitaminlarga bulgan talabini fatsat 20-40 foizni soplaydi, yusorida sayd etilganlar aynitssa yogda eruvchi vitaminlar A, D va E da asosan xayvon maxsulotlari orsali soplanadi. Organizmi uchun kerakli bulgan xamma vitaminlarning tula kompleksi gushtli, balitsli va sabzavotli maxsulotlarni iste'mol etgandagina sondiriladi. Sabzavotlar otssil, uglevodli taomlarning tez xazm bulishini tezlashlashtiradi va oshsozon ichak, me'da va sulakay bezlari ishini normallashtiradi. Biologik ktymati jixatidan makkajuxori usimliklarida gusht maxsulotlaridan kolishmaydi va ularning tuppasidan oksil mikdori 28 foizni tashkil etadi. Pomidorlardan olinadigan tomat maxsulotlari meva-sabzavot konservalarining uchdan bir kismini tashkil etib ularning uruglaridan yog olishi mumkin. Pomidor urugida 45% gacha oksil mavjud. Pomidor atalasimon massasida va tuppasining kimyoviy tarkibi 1- jadvalda keltirilgan. jadval Pamidorning atalasimon massasi va tuppasining kimyoviy tarkibi Xom ashyo oksillarining biologik qiymati almashtirilib bulmaydigan aminokislotalar mikdori bilan aniklanadi. Xom-ashyo oksillarining bioglogik qiymati 2-jadvalda keltirilgan. Xom ashyo otssillarining biologik qiymatii
2-jadval
21 26 Atalasi va tuppasi otssilida xamma almashtirib bulmaydigan aminokislotalar mavjud bulib Oziqaviy jixatidan siymatligini kursatadi. Xdmma usimlik maxsulotlari uruglarida tarkibida otssili bulgan maxsulotlar Oziqaviy jixatidan tula siymatli ekanligini kursatadi. Otssillarning aminokislotaliskorini anitslaganda sarflar va zigir atalasida oltingugurtli aminokislotalar lemitlangan bo’ladi, makkajuxori tuppasida izoleysin, pomidornikida leysin. Atala va tuppalarning fraksion tarkibini xisobgan olib ulardan Oziqaviy ajratib olish yulga suyilgan. Ular pasta va kukun poroshok xolatida ajratilgan. Otssilli pastalarda xamma almashtirib bulmaydigan aminokislotalar mavjud bulib ularning tarkibi va mitsdor jixatidan tula siymatli ekanligini kursatadi. Makkajuxori otssili pastasida lizin va oltingugurtli aminokislotalar mitsdori bilan simmatli xisoblanadi. 27
Bu maxsulotlarda 17 makro va mikroelementlar aniklangan. Ayniksa, kaliy, kalsiy, fosfor, natriy, magniy va temir kuprok ekanligi ma'lum. Ukraina Respublikasining Kiev shaxrida joylashgan gigiena ilmiy tekshirish institutining utkazilgan analizlari natijasida noananaviy usimlik xom-ashyolaridan olingan oksilli konsentratlarini Oziq-ovqat sanoatida pastasimon xolatda ishlatilganda zararsizligi tugrisida xo’losasi va ishlatish maksadga muvofik ekanligi tasdiklangan. Bu oksilli pastalarni tarkibida yog bulgan shuningdek Oziqaviy emulsiyalar bulgan maxsulotlarda kullash mumkinligi tasdiklangan. Bu oksillar gusht maxsulotlari ishlab chikarishda, konserva, kandolat, Oziqaviy konsentratlar ishlab chikish sanoatida va umumiy ovqat lanish soxasida ishlatilishi uchun izlanishlar olib borilgan. Mayonez ishlab chikarishda xayvon oksillarni saflar oksili izoliti bilan almashtirilganda yaxshi natijalar olingan. Maxsulotning konsistensiyasi bir xil, emulsiyaning mustaxkamligi saklangan vaqtda nazorat nisbati yukori ekanligi aniklanadi. Pomidor va soflar pastasimon oksil izoletlari bilan gushtli konservalar ishlab chikarishda gusht xom-ashyoning bir kismini almashtirilganda komnatsiyalashtirilgan yukori kiymatli maxsulot olingan. Tayyor maxsulotlarning kursatgichlari va biologik qiymati, aminokislotali tarkibi balanslashtirilgani sabali yaxshilandi. Gushtli kiymalangan katlet, bitochkalar, frikadlkalar tarkibiga oksilli izolyatlar kushganda yaxshi natijalar olingan non tayyorlanganda xam unning bir kismini oksilli izolyatlar bilan almashtirish mumkinligi aniklangan. Nonning govakligi, kutarilishi yaxshilangan. SHunday kilib chikitsiz texnologik asosida usimlik xom-ashyoni ishlatish Oziqaviy resurslarni kupaytirishga olib keladi. 28 YUsorida sayd etilganlarni, xisobga olib xo’losa silish mumkinki, ya'ni meva-sabzavotlarni sushishga maxsulot sifatida gusht va unli sandolat maxsulotlarining bir sismi urniga ishlatish Oziqaviy resurslarni kupaytirish bilan birga, ularning Oziqaviy qiymatiini yaxshilanishiga olib keladi. Sabzavotlarning xom semizlik kasalini oldini olishda, yurak va yurak tomirlarikasalliklarini oldini olishda va davolashda axamiyati katta. Sabzavotlarni uzots muddatda almashtira oladigan birorta maxsulot yuts. Lekin, bizlar sabzavotlarni xali xam oz iste'mol etamiz, undan tayyorlanadigan taomlar esa doim bir xil. Mavsumli maxsulotlarni iloji boricha kuprots iste'mol etish kerak. 29
BOB. TAJRIBA SISMI Ob'ektni tanlash va tadkskrt uslublari Tadsitsot matssadi va vazifalari Xozirgi bozor iqtisodiyoti sharoitida ilmiy tadkikot natijalarini amal sinab kurish va uning texnalogiyasi asosida ishlab chikariladigan maxsulotlarini sifatini kutarish- eng dolzarb vazifa xisoblanadi. SHuning uchun mustakil respublikamizda pazandachilik va unli maxsulotlarni asortimentini kupaytirish va uni sifatini oshirishga ikkilamchi xom ashyolarni ishlatish buyicha bir kancha ilmiy amaliy izlanish ishlari kilinmokda. Xozirgi zamon Oziq-ovqat va ovqat lanish korxonalarida non va pazandachilik maxsulotlarini ishlab chikarish murakkab texnalogik jarayon bulib, bu jarayon non va taom tayyor bulguncha kadar maxsulotlarga ishlov berish bilan boglik bulgan ketm-ket bosqichlaridan iboratdir. Xamir maxsulotlaridan tayyorlanadigan turli xil non va pishiklar uzbek milliy oshxonasining kurki xisoblanadi. Xamir maxsuloti non va taomlari yukori darajada tuyimli, tashki kurinishi chiroyli xushxur, mazali va xidli bulib, boshka maxsulotlarning xam xazm bulishini osonlashtiradi. Non tayyorlashda asosan xamirturushli xamirdan foydalanadi. Xamirturush xamirning asosiy maxsuloti un, suv, tuz va xamirturushdan iborat. Xamir maxsulotining sifatini yaxshilash uchun, xamir tarkibidagi oshirish kerak, ya'ni achitish natijasida xosil bulgan karbonat angidrit gazini xamir tarkibida iloji boricha kuprok kolish kerak. Xosil bulgan gazni xamir tarkibida saklanib kolish un tarkibidagi oksil mikdoriga 30 boglits. Un tarkibidagi otssil, sorilgan xamir gazini ushlashga, ya'ni chuziluvchanligi xolatini oshirishga yordam beradi. CHuziluvchanlik xolati yusori bulgan xamirni sorilganda ishlatiladigan suyuslik mitsdori solganlarga qaraganda kuprots ishlatiladi, bunday kn tarkibidagi xavoni satslash xususiyati yaxshi bo’ladi, xamir otsib ketmaydi va uz shaklini satslaydi. ^ozirgi vatstda xamirturushli xamir maxsulotining sifatini yaxshilash uchun xamirga shakar, organik kislotalar, pektin moddasi, mineral tuzlar ishlatilishi tugrisida ilmiy ishlar ma'lum. Bu sushimchalar, ya'ni shakar organik kislotalar pektin moddasi mineral tuzlar sabzavotlarni asosiy kompanentlari xisoblanadi. Sabzavotlarni kimyoviy va texnalogik xususiyatlarini inobatga olgan xolda umumiy ovqatlanish korxonalarida va non maxsulotlari ishlab chitsapiladigan korxonalarda kelgusida maxsulotlarni sifatini oshirishga sabzavotlarni ishlatsa matssadga muvofitsdir. Undan tashqari xamir tarkibida sabzavotlar sushilsa uning ozutsaviy qiymatii oshadi. SHuni ta'kidlash kerakki sabzavotlar kishilarining ovqatlanishda muxim rol uynaydi, chunki ular xar bir kishi sutkalik ovqat ratsioni tarkibining asosiy sismi bulib, ular biologik aktiv moddalar, vitaminlar, mineral tuzlar, engil xazm bo’ladigan uglevodlar, suv va boshsalarga boy Ratsional ovqatlanishni ularsiz tasavvur silib bulmaydi. Sabzavotlar mevalar bilan birga vitamin S, R, karotitin, mineral tuzlar (aynitssa, kaliy tuzi), sator mikroelementlar, uglevodlar fitonsidlarning manbai bulib, kasal tarsatuvchi mikroblarni yutsolishiga yordam beradi. Sabzavotlar otssil-uglevodli taomlarning tez xazm bulishini tezlashtiradi. 31 Adabiyotlar taxlili xamda yukorida aytganlarni inobatga olgan xolda bizlar uz tadkikotlarimizda sabzavotlardan karamni ob'ekt sifatida olib “lochira” non retsepturasiga qo’shimcha sifatida ishlatdik va natijada uni texnologiyasini takomillashtirdik. “Lochira” non xamirturushli xamirdan tayyorlanishini inobatga olgan xolda bizlar uni texnologiyasini takomillashtirishini asosan xamir tayyorlash texnologiyasini tadkikot kilishni uz oldimizga kuyidagilarni vazifa kilib kuydik. Buning uchun biz kuyidagi kursatkichlar asosida ish olib bordik: 1. Xamirturushli xamirga kushiladigan sabzavotlarni optimal mikdorini maydalash darajasini va uni kushish uslubini aniklash: Sabzavot qo’shimchani xamirturushli xamirni kompanentlarga, kleykovina va kraxmalga ta'sirini: Sabzavot qo’shimchalarini xamirturushli xamirni etilish va struktura mexanik xususiyatlariga ta'sirini: Olingan ma'lumotlar asosida xamirturushli xamirdan tayyolanadigan “lochira” nonni retsepturasi va texnologiyasini ishlab chikish. Tadsitsot ob'ektini tasnifi Uzbek milliy nonlarning urtasida “lochira” non uziga xos urin tutadi, chunki bu turdagi non Respublika axolisi urtasida uzini mavkeiga ega. Bu non Respublikani barcha viloyatlariga tayyorlanadi va uziga xos tayyorlash texnologiyasi bor. Bu turdagi milliy non tadkikot ob'ekti kilinib olinishini boisi shundan iboratki, Respublikada ishlab chikaradigan non sanoatidagi milliy nonlar assortimentidagi 1/3 kismini tashkil kiladi. “Lochira” non bugdoy unining oliy va birinchi navidan 32
Tajriba utkazish uchun bizlar Samankand shaxridagi 5 rakamli un ishlab chikarish korxnasida ishlab chikarilgan oliy va birinchi navli bugdoy unini ishlatdik. Birinchi navli bugdoy unini sifat kursatkichi bizlarni tadkikot asosida 3-jadvalga keltirilgan. 3-jadval Birinchi navli bugdoy unining sifat kursatkichlari
Olingan natijalarni bor normalar bilan takkoslaganda tadkikot uchun ishlatilgan unni urta kuchli unga kiritish mumkin. Tadkikot utkazishda kuyidagi maxsulotlar ishlatiladi: karam; usimlik yogi; preslangan achitki; tuz ; karam pyuresi. Karam pyuresini sifat kursatkichlari 4-jadvalda keltirilgan. 33 4-jadval Karam jarayonni sifat kursatkichlari
Tadsitsot uslublari Kuruts moddalar mitsdorini anitslash Gemogenlashtirilgan massadan farfor chashkasiga 0,01g. aniklikda analitik tarozida 5g. Atrofida namuna tortib olinadi. Olingan namuna kuritish shkafida 105-1100S da to massasi uzgarmay kolguncha 2,5-3 soat davomida kurutiladi. Kuruk koldikning massasi kuyidagi formula orkali aniklanadi: (a-v)s X= n bu erda X-kuruk moddalar mikdori, g a- farfor chashkasining kuruk moddalar bilan birgamassasi, g v- farfor chashkasining massasi, g s- maxsulotning yoki uning bir kismining massasi, g n- tekshirish uchun olingan namunaning massasi, g YOglar mitsdorini anitslash. Bajarish texnikasi YOglar mikdori Gerber uslubi yordamida aniklanadi. Uning uchun yukorida kursatilgan yusinda gemogenlashtirilgan massa, yogning idish devorlarida kotib kolmasligi uchun, 70-800s gacha isitiladi. Isitilgan 34 gomogen massadan 0,01 g aniklik bilan 7-10g atrofida farfor chashkasiga namuna olinadi. Namuna ustiga 10ml konsentrlangan sulfat kislotasi kuyiladi va 25-30 min davomida suv xammomchasiga ustiga kuyilib kuritiladi. YAxshi erigan namuna kislota bilan birga kichkina varonka yordamida yog ulchagichlarga utkaziladi. Farfor chashkasini va varonkani 2-3 marta sulfat kislotasi bilan chaykab butirometrga solinadi va keyin uning ustidan 1ml amil spirti kuyiladi. Bunda butirometrdagi suyuklik satxi uning bugzidan 1,5-2 sm past bulishi kerak. Keyin butirometrning ogzi kuruk rezina tikini bilan maxkam yopiladi va sochik bilan ushlab uning ichidagi suyuklik aralashtiriladi. Butirometrlar 65-700s gacha isitilgan suv xammomchasida, tikin bilan pastga karatib, 15-20 dakikaga namunaning tulik erishi uchun koldiriladi. Namuna koldidikdari tulik erigan butirometrlar yuriknomasiga karab sentrifuganing uyalariga joylashtirilib, minutiga 800-1000 marta, 5 min.davomida aylantiriladi. Keyin sentrifugadan olinib 5 min.yana suv xammomchasiga kuyiladi. Xdmmomchadan olingandan keyin ajralib chikkan yog shkalalariga karab yog mikdori aniklanadi: Ax0,01133 s X= , g v bu erda X-yog mikdori, g a- yog egallab turgan butirometrning kichik bulinmalari soni s- namuna olingan maxsulotlar massasi, g v- olingan namuna massasi, g Nonlarning energetik qiymatiini anitslash. Sanitariya-epidemiologiya stansiya xodimlari tomonidan nafakat xom- ashyo, yarim tayyor va tayyor maxsulotlarning organoleptik va bakteriologik sifat kursatkichlari baxolanadi, bundan tashkari tayyor taomlar va non 35 maxsulotlarning energetik kiymatlari xam nazorat kilinadi. Taom va nonlarning energetik kiymatlarini anikdash uchun amalda M. M. Ekzemplyarskiy uslularidan foydalaniladi. Taom va nonlarning energetik qiymati ushbu uslubga kura kuyidagi formula orkali xisoblanadi: E=[a-(v+s)]x4,0+Sx9,0, kkal bu erda E-maxsulotning energetik qiymati, kkal a- kuruk moddalar mikdori, g v- mineral tuzlar mikdori, g s- yoglar massasi, g 4,9: 9,0- uglevodlar, oksillar va yoglar bir grammining energiya berish kobiliyati, kkal. 36
BOB. TADKIKOT NATIJALARI VA ULARNING TAXLILI 3.1. “Lochira”non ma^sulotiniretsepturasi va texnolologiyasini takomillashtirish. Karam mitsdoini xamiturushning xamirning xususiyatiga va undan tayyorlangan maxsulotlar sifatiga ta'siri Bitiruvchi malakaviy ishimizning vazifasiga “Lochira” non maxsulotini retsepturasi va texnologisini takomillashtirish bilan “Registon-non” MCHJ korxonasi samradorligini oshirishini tadkikotlashdan iborat. SHuning uchun bizlar “Lochira” non tayyorlashda ishlatiladigan xamiturushli xamirni reologik xususichtlarini yaxshilash maksadida xamir tayyorlash retsepturasiga qo’shimcha sifatida karam ishlatdik. Buning uchun bizlar “Lochira” non uchun tayyorlanadigan xamir tarkibiga karam pyuresi kushib xamirturushli xamir tayyorladik. Pyure manbasi kilib karam olindi. Karamni tashki kavatini tozalab, kesib uzunasiga 25 min praga pishirdik. Pishgan karamni ezib setkadan utkazdik. Umumiy ovqat lanish korxonalarida esa bu jarayonni ezish mashinasiga olib boriladi, buning uchun pishgan karam ikki marotaba ezib pyuresimon massaga aylantirish mumkin. Karam tozalashda uning chikishi 25 foizni tashkil etadi. Dimlab pishirgan paytida massasi 95 foizga kamayadi. Ezish paytida esa 2 foizga kamayadi. Bizlar “Lochira” non tayyorlash uchun ishlatiladigan xamirni tarkibiga kushiladigan karamnioptimal mikdorini aniklash uchun texnologik izlanishlar utkazdik. O’zbekiston xalklarining milliy taomlari va kulinariya maxsulotlarini tayyorlash usullari tuplamidagi uzbekcha oddiy nonlaridan “Lochira” non retsepturasida kursatilgan un mikdoriga nisbatan 2,5; 5,0; 7,5; 10; 12,5 va 15 foiz karam pyuresi kushdik. Karam pyuresini unga nisbatan bu mikdorlarini olishimizning sababi shundaki, “Lochira” non tayyorlash paytida unga kushiladigan suv uziga suvni 37
tortib olish xususiyatiga ega. Karam pyuresi esa bunday xususiyatga ega emas, chunki karam pyuresi 15 foizgacha kupaytirilganda nazorat va tajriba “Lochira” nonlarining pishirilgandan keyingi massasi bir xil bo’ladi. Tajriba namuna sifaida tarkibida karam pyuresi kushilgan “Lochira” non olindi. Nazorat namuna sifatida O’zbekiston xalklarining milliy taomlari va kulinariya maxsulotlarini tayyorlash usullari tuplamidagi “Lochira” non olindi. Xar xil mikdorda karam pyuresini unga nisbatan kushilgan “Lochira” non sifat kursatgichlarini aniklashda olingan natijamiz 1 va 2 rasmlarda kursatilgan. Uud, 10-5m3/kg 330 320 310 300 290 p 2.5 5.0 7.5 10.0 12.5 15.0 WVW ' ' ' Karam pyuresini mikdori, uning massasiga nisbatan, %. rasm. Xar xil mikdorda karam pyuresi kushilgan “Lochira” nonni sifat kursatgichi. 38
Karam pyuresi mikdori, unning massasiga nisbatan, % 2 - rasm. ^ar xil mikdorda karam pyuresi kushilgan “Lochira” non sifat kursatkichlari Tadkikot natijalari shuni kursatdiki karam pyuresini 2,5-15,0 foiz mikdoriga un massasiga nisbatan kushilsa pishirilgan “Lochira” non solishtirma xajmi va shaklini ushlash kobiliyati yaxshilanadi. Ikkinchi rasmdan kurinib turibdiki karam pyuresi kushilganda “Lochira” nonni shaklini ushlash kobiliyati birdanisiga oshadi un mikdoriga nisbatan kancha kup mikdorda karam pyuresi kushilsa, a uning solishtirma xajmi esa boshkacha uzgaradi (1-rasm). 39 Birinchi rasmda kurinib turibdiki karam un mikdoriga nisbatan 2,5 dan 10 foizgacha kushilganda “Lochira” non solishtirma xajmi oshadi, undan kuprok kushilganda pasayadi. Olingan natijalarni taxlili shuni kursatadiki “Lochira” non retsepturasiga kursatilgan un mikdorining 10 foizgacha karam pyuresi kushilsa maksadga muvofik bo’ladi. Bunda “Lochira” nonni solishtirma xajmi 10,3% kupayadi karam pyuresi kushilgan, shaklini ushlash kobiliyati esa 31,3%ga nazorat namunasiga nisbatan. Xamir sorish usullarini xamirturushli xamirni xususiyatiga va undan tayyorlangan non sifatiga ta'siri Oziq-ovqat va umumiy ovqat lanish korxonalarida xamirturushli xamir tayyorlashda ikki xil uslub ishlatiladi, ya'ni oparali (xamirturushli) oparasiz (xamirturushsiz). SHuning uchun bizlar bitiruv malakaviy ishimizda karam pyuresini kushib ikkala uslubda xamirturushli xamir tayyorladik va uni sifat kursatgichlarini anikladik. Karam pyuresini suvli suspenziya shaklida un massaga nisbatan 10 foiz kushdik, chunki bu mikdorda xamirturushli xamirni reologik xususiyatlari yaxshilanadi. Karam pyuresini oparaga yoki xamir korish paytida kushdik. Nazorat namunalari sifatida №-174 O’zbekiston xalklarining milliy taomlari va kulinariya maxsulotlarini tayyorlash usullari tuplamida kursatilgan texnologiyasi asosida “Lochira” non tayyorladik, unga pyuresi kushmadik. Tajribalar natijasini taxlili 6-jadvalga keltirdik. 40
“Lochira” non sifatiga karam pyuresini ta'siri
Bunda: Nos - oparasiz uslubda korilgan xamirdan tayyorlangan nazorat “Lochira” noni No - oparali uslubda korilgan xamirdan tayyorlangan nazorat “Lochira” noni Tos - oparasiz uslubda karam pyuresi kushib korilgan xamirdan tayyorlangan tajriba “Lochira” noni To - oparali uslubda oparaga karam pyuresini kushib korilgan xamirdan tayyorlangan tajriba “Lochira” noni Tox - karam pyuresini xamirga kushib oparali xamirdan tayyorlangan tajriba noni Tadkikot natijasida olingan ma'lumotlar (6-jadval) shuni kursatdiki xar ikkala uslubda korilgan xamirdan tayyorlangan “Lochira” nonni sifat kursatgichlari karam karam pyuresi kushilganda ancha yaxshilandi namunaga nisbatan, ya'ni karam pyuresiz tayyorlangan “Lochira” nonga nisbatan. 41 Karam sushimchasi sushilagn “Lochira” noni retsepturasi va texnologik sxemasini ishlab chitsish YUkorida utkazilgan tadkikotlar natijasida “Lochira” non tayyorlash texnologiyasini takomillashtirdik, ya'ni uning retsepturasi va texnologiyasini takomillashtirish karam pyuresini ta'siri shuni kursatadiki, tayyor “Lochira” nonga sifat kursatgichi “Lochira” non nisbatan yaxshilanadi. SHu omillarni inobatga olgan xolda bizlar karam pyuresi kushilgan “Lochira” nonni retsepturasi va texnologiyasin ishlab chikdik. “Lochira” non retsepturasi 7-jadvalga keltiilgan. 7-jadval Karam pyuresi kushilgan “Lochira” non retsepturasi
Uzbekcha “Lochira” non nonlar yopiladigan xamir oparali yoki oparasiz usulda presslangan yoki suyuk xamirturush kushib tayyorlanadi. 42 Xamirni oparasiz usulda tayyorlanganda retsepturada kursatilgan xamma birikmalar xamirga eritilgan xolda kushiladi. Xamir 2,5-3 soat davomida oshiriladi. Xamir iki marta mushtlanadi. Birinchi marta oshrishga kuyilganda bir soat keyin, ikkinchi marta oshrish tugalanishidan oldin. Bizlar bitiruv malakaviy ishimizga “Lochira” non yopiladigan karam pyuresi kushib oparali usulda tayyorladik.buning uchun retsepturada kursatilgan suvning 60-70% ni (xarorati 30-350S) xamir korish mashinasining dejasiga kuyadilar, keyin 40-50 foiz unni, tayyorlangan xamirturushni va karam pyuresini kushib achitki tayyorlanadi. Xamirni ustiga un sepib xarorati 35-400S xonaga 2,5-3 soat achish uchun kumdilar. ^achonki xamir 2,5-3 barovar oshadi unga kolgan suvga tuzni eritib va jami adratilgan unning 60-50 foizini oparaga kushib xamir koriydilar. Xamirni 0,5-1,0 soat 30-320S xaroratga achish uchun kuyadilar. Achish davomida xamirni ikki marotaba mushtlanadi. Tayyor xamir A2-XTN va boshka mashinalarda yoki kulda zuvalalarga bo’linadi. Ularning massalari yopiladigan “Lochira” non katta-kichikligini va pishgandan keyingi massasini xisobga olgan xolda belgilanadi. Bitiruv malakaviy ishimizda bizlar “Lochira” nonni ikki xil pishgandan keyingi massasini inobatga olgan xolda zuvalalarga buldik.tayyor xamirni zuvalalargamassasi 260 g (ikki yuz grammlik“Lochira” non uchun) va 460 g (turt yuz grammlik “Lochira” nonn uchun) oldik. Zuvalalar kulda yoki XTO, T1-XTN va boshka mashinalarda yumaloklanib, tindirish uchun xonada yoki T1-XR-2A-48 kabi shkaflarga kuyiladi: ikki yuz grammligi 23 minut, ikki yuz yigirma grammlik uchun 25 min, uch yuz uttiz grammlik uchun 35-40 minut davomida tindiriladi. Keyin xar bir zuvalaga non shakli beriladi va chakichlanadi. 43 Agarda non kombinatlarida xamda umumiy ovqat lanish korxonalarida tindirish shkaflari bulmasa yopish zallarida zuvalalarni stol ustida vagonetkalarda tindirishga xam ruxsat etiladi. “Lochira” non tandirlarda yoki mexanizatsiyalashgan pechkalarda yopiladi. “Lochira” non massasiga karab uning pishirish vaqti turlicha. YOpilgan nonning usti sillik, yaltirok bulishi uchun ularni tandir yoki pechkalarga yopgandan sung va uzishdan oldin suv sepiladi. SHuning uchun par xavo eritmasining xarorati 2400S bulishi kerak, pishirish vaqti 200 grammligi uchun 6-7 minut, 400 grammligi uchun esa 11-12 min davom etadi. 44
3 - rasm. Karam qo’shimchasi “Lochira” nonni texnologik sxemasi 45
Karam sushimchasi sushilgan “Lochira” nonning Oziqaviy qiymatii. Non va non maxsulotlarni tuyinlashtirish uni ozukaviy qiymati qiymatini kutarishning asosiy muammosi shundan iboratki kupchilik rivojlangan mamlakatlarga ishlab ishlab chikkan bulganligi sababli xozirgi vaqtda aktual xisoblanadi, chunki non va non maxsulotlari odam ovqat lanishiga muxim urinni egallaydi. Xozirgi vaqtda non va non maxsulotlarini ozukaviy qiymatini oshirishga keng mikyosda xar xil qo’shimchalar: sut zardobi, soya, nuxot, ovechnaya un, soya izolyatrlari va konsentratlari, oksil konsentratlari, kungbokar shroti va uzum urugidan chikarilgan, maydalangan urugi (pomidor yogsizlantirilgan sut, sutli oksil konsentratlari, kazeinat, kazetsitlar va boshkalar ishlatiladi. Oxirgi vaqtlarda non va non maxsulotlarni ballast moddalar bilan tuyintirishga aloxida e'tibor berilmokda, chunki u inson ovqat lanishida muxim rol uynaydi. Ovqat xazm kilishda ular ichakni ishini bajarishda, mikrofeorolarni rivojlanishiga makbul sharoit yaratishda organizmdan taksin va xolesterin chikarishda yordam beradilar. SHuni aytish joyizki oxirgi vaqtda AKЩda tabobat-profilaktikli maksadiga ishlab chikarilgan nonlarga talab oshgan, shu jumladan ballast moddalari kup bulganlariga. Bunaka nonlarni salmogi 60% gacha kupaytirildi. Noan'anaviy xom ashyo turlari: sabzi, kabachka(kovokcha), lavlagi, yovvoyi oshkovok, yovvoyi meva rezavor mevalar kandolatchilik (konditer) sanoatiga keng ishlatilgan bulyapti. Unli maxsulotlarni vitaminlar, mineral va ballast moddalar bilan boyitish muammosi tugrisidagi adabiyotlarga keng tarkalgan xamda tadkikot natijalari amaliyotga tatatbik etilayapti. Bitiruv malakaviy ishimizni adabiyotlar taxliliga vitaminlar, mineral va ballst moddalar manbai sabzavotlar ekanligi kursatilgan edi. 46 SHuning uchun, an'anaviy usulda tayyorlangan “Lochira” non bilan tarkibiga karam pyuresi kushilgan ishlab chikarilgan “Lochira” nonni ozukaviy qiymatini urganishga kdzikdsh uygotadi. Oziqa oksilning biologik qiymati asosan uni tarkibidagi almashtirilmaydigan aminokislotalarni tarkibini FAO/VOZ ma'lumoti shkalasiga takkoslanishi metodik ravishda oksillarni biologik qiymatini kimyoviy (aminokislotali) skor aniklashdir. Qo’shimchasiz va karam pyuresi kushib tayyorlangan “Lochira” nonni aminokislotali tarkibi 8-jadvalda keltirilgan. 8-jadval Karam pyuresi kushilgan “Lochira” nonni aminokislotali tarkibi (mg/100g maxsulotga).
47 Nazorat “Lochira” non tarkibida barcha unli maxsulotlar kabi limitlanganlizin aminokislotasidir, chunki mikdori ideal oksilga FAO/VOZ ozrok, bu shundan dalolat beradiki “Lochira” non tarkibidagi oksil moddalarni odam organizmida utilizatsiyalanishini (xazm bulishini) kamaytiradi. jadval ma'lumotlaridan kurinib turibdiki, “Lochira” non retsepturasida qo’shimcha sifatiga karam pyuresi kushilganda “Lochira” nontarkibida lizin va aminokislotalarni mikdorini oshiradi. SHunday kilib, aminokislotalarni taxlili uni kursatdiki “Lochira” non kushilgan karam pyuresi uning tarkibidagi oksil moddasini almashinmaydigan aminokislotali tarkibini balanslashtiradi nazorat namunasiga karaganda. “Lochira” nonni aminokislotali skori 9-jadvalda keltirilgan. 9-jadval “Lochira” nonni aminokislotali skori
A-aminokislotalarni massasini ulushi, %; V-kimyoviy skor,%. Karam pyuresikushib tayyorlangan “Lochira” non tarkibini mineral moddalarini tekshirish natijalari 10-jadvalda keltiilgan. 48 10-jadval Karam pyuresi kushib tayyorlangan “Lochira” non tarkibidagi makroelementlar mikdori
jadvalni taxlili shuni kursatadiki “Lochira” non retsepturasiga karam pyuresi kushilganda uning tarkibidagi mineral moddalrni kaliy mikdori- 16,5%, kalsiy-17,4% nazorat namunasiga karaganda kupayadi. Undan tashkari temir moddasi xam karam pyuresi kushilgan “Lochira” non tarkibida 3,3%-ga kupayadi qo’shimchasiz “Lochira” nonga nisbatan. Belgilanganki, “Lochira” non retsepturasiga karam pyuresi kushilsa Sa:R va Sa:Mg mutanosibligi yaxshi tomonga o’tishi karam pyuresi kushib tayyorlangan “Lochira” nonni Oziqaviy qiymatini oshirishga olib keladi. Bundan tashkari karam pyuresi kushib tayyorlangan “Lochira” nonnitarkibidagi vitaminlar mikdorini xam anikladik. Buning uchun “Lochira” nonretsepturasiga 10foiz karam pyuresi un massasiga nisbatan 49 kushib tayyorlangan nonni tarkibidagi vitaminlar mikdori 11-jadvalda keltirilgan. 11-jadval Karam pyuresi kushib tayyorlangan “Lochira” non tarkibidagi vitaminlar mikdori, mg
jadvalni taxlili shuni kursatdiki nazorat va karam pyuresi kushib tayyorlangan “Lochira” non tarkibidagi V1 V2 va RR lar mikdori bir xil, lekin S nazoratga nisbatan fark kiladi. SHunday kilib, olingan Oziqaviy kiymatlar natijalarini yigindisidan shunaka xo’losa kilish mumkinki bizlar tomonimizdan karam pyuresi kushib tayyorlangan “Lochira” nonning bir kator afzalliklari borligi, ular kuyidagilardir: oksillarning effektivlik koeffitsienti, xolesterin moddasini kon sivortkasiga kamaytirishni, mineral moddalarni kupayishi, jumladan, kaliy, kalsiy, temir kuyidagi vitaminlarni borligi: S nazorat namunalarida bu vitaminlar umuman yuk, yoki kam mikdorda bulishi extimoli bor. Olingan natijalar shuni kursatadiki karam pyuresi kushib ishlab chikarilgan “Lochira” nonni maromli va parxez ovqat lanishda tavsiya etish mumkin. Karam sushimchasi sushilgan “Lochira” nonning organoleptik sifat kursatgichlari. Karam pyuresi kushilgan “Lochira” nonni ishlab chikarishini bizlar Samarkand iqtisodiyoti va servis institutining Oziq xizmatlar kursatish, 50 servis va uni tashkil etish kafedrasining laboratoriyalariga va “Registon- non” mas'ulyatiga cheklangan jamiyatning non ishlab chikarish sexida utkazdik. Tayyor “Lochira” nonni organoleptik va fizikaviy-kimyoviy sifat kursatgichlarini sovutgandan keyin baxoladik va anikladik. Tayyor “Lochira” nonni organoleptik sifat kursatgichlarini baxolashda Samarkand iktisodiyot va servis institutining xizmatlar kursatish, servis va uni tashkil etish kafedrasi professor-ukitukchilari xamda “Registon-non” mas'uliyati cheklangan jamiyatning nonvoylari katnashadi. Tayyor “Lochira” nonlarni organoleptik sifat kursatgichlarini baxolashni yopik xolda utkazdik. “Lochira” nonni tashki kurinishi (usti va shakli), rangi, magzining govakligi, ta'mi va xidi kabi sifat kursatkichlarini baxoladik. Tayyor “Lochira” nonlarni organoleptik sifat kursatgichlarini baxolash natijalarini 12 va13-jadvallarga keltirilgan . 12-jadval “Lochira” nonni organaleptik sifat kursatkichlarini baxlash natijalari.
51 13-jadval “Lochira” nonni organaleptik sifat kursatkichlarini baxlash natijalari.
12-13 jadvallarda olingan urtacha moxiyati sifat kursatgichlarining ularning kompleks sifat kursatkichlarini aniklashda ishlatdik. Buning uchun “Lochira” nonni shakliga, ustiga (yuzasini xolatigat muximlik koeffitsenti) ikki berdi, kolganlariga esa uch. Olingan natijalarni 14 va 15-jadvallrga keltirilgan. 13-jadval “Lochira” nonni kompleks sifat kursatkichi
52 13-jadval Karam kushilgan “Lochira” nonni kompleks sifat kursatkichi
YUkoridagi jadvallarni taxlili shuni kursatadiki karam pyuresi kushilgan “Lochira” nonni organoleptik sifat kursatkichi urtacha 4,84 ball, “Lochira” nonni organaleptik sifat kursatkichi urtacha 4,34 ball. Bu esa shuni kursatadiki karam pyuresi kushilgan “Lochira” nonni kompleks onganaleptik sifat kursatkichi “Lochira” nonga Karaganda 11.15 foiz kop ball oldi. Bundan tashkari bizlar bitiruv malakaviy ishimizda karam pyuresi kushilgan “Lochira” nonni energetik qiymatini xam anikladik. “Lochira” nonni energetik qiymatini aniklashda M.M.Ekzemplyarskiy uslubini kulladik. Bu usulda energetik qiymatini aniklashda “Lochira” non tarkibidagi kuruk moddasini mikdori, yog va kul mikdorini aniklasa kifoya. SHuning uchun bizlar “Lochira” non tarkibidagi kuruk moddasini mikdorini bitiruv malakaviy ishimizni 2.3.1 punktidagi uslubni kullab kuyidagi natijalarni oldik: 53 X = Mi—Ml . 100 =(8>0 - 6>4) •100 = 160 = 32,00/0 1 M - M 8,0 - 3,0 3 x = M-M, •yus =(8>0 - 6>5) 400 = 150=30,0»/ 2 M - M 8,0 - 3,0 3 X = MzM -100 = (8,0 - 6,4) •100 = 160 = 32,00/ 3 M - M 8,0 - 3,0 3 X + x2 + x 32,0 + 30,0 + 32,0 94 X = = — = 31,3/ yprn 3 3 3 “Lochira” non namunasi tarkibidagi kuruk moddasi mikdorini aniklash uchun 100 dan urtacha namlikni olib aniklaymiz, ya'ni kuruk modda foizi 68,7 ga teng (100-31,3). Bir dona “Lochira” non tarkibidagi kuruk moddasi mikdorini kuyidagi formula orkali topamiz: Bunda: S0- kuruk modda mikdori %. R-“Lochira” nonni massasi, g “Lochira” non tarkibidagi yog mikdorini aniklashda bitiruv malakaviy ishimizni 2.3.2. punktidagi uslubni kullvb kuyidagi natijalarni oldik: ^ a • 0,01133 • P 3 • 0,01133 • 400 X = = = 2,72 g 1 m 5 „ a • 0,01133 • P 4 • 0,01133 • 400 „ X2 = = = 3,63 g m 5 ^ a • 0,01133 • P 3 • 0,01133 • 400 _ X, = = = 2,72 g Download 0,68 Mb. Do'stlaringiz bilan baham:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
kiriting | ro'yxatdan o'tish
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish