Huquqiy, tibbiy, ijtimoiy, ilmiy jurnal 1 Volume Issue sentabr 2021

 
huquqiy, tibbiy, ijtimoiy, ilmiy jurnal
48 
Volume 7. Issue 1. SENTABR 2021 
yana boshini ko‘tarib.
(Said Ahmad. 327- bet) 
– Hech narsangiz yo‘qmi? –
Shunaqami?– Ros
t
danmi? - dedi ajablanib rais. 
(Said Ahmad. 510-bet) So‗roq 
yuklamalari orqali ifodalangan so‗roq gaplar 
ha
yoki 
yo‘q
javoblarni talab qiladi. 
Yozuvda 
–mi
yuklamasi so‗zga qo‗shilib, 
-chi, -a, -ya
yuklamalari so‗zdan ajratilib 
yoziladi.
 
Masalan
: – Ilgari o‘zingiz uylangan edingizmi? –Yo‘q.
(A.Qodiriy. 
O‗tkan kunlar. 73-bet.) 
– Amaking ko‘rinmaydi. Dalaga chiqib ketganmi? –Yo‘q, 
uxlayaptilar. –E, uyg‘otmaysanmi. G‘aflat bosib yotaveradimi? – Mayli, 
uxlasinlar. (Said Ahmad. Ufq. 439-bet.) – Bugunam ketmaymizmi? –Beribdimi? – 
sabrsizlandi Oygul. 
(Ulug‗bek Hamdam. Muvozanat, 94-bet.)
 – Yaxshi yotib 
turdingmi, o‘g‘lim? – deya Halima aya ko‘zlarini chetga olib qochdi. – Yo‘q, buvi, 
siz nimanidir yashiryapsiz? 
(95-bet.) 
– Shatta jindak dam olmaymizmi? – dedi 
Vazira Azizxonni qo‘lidan ushlab. 
(Said Ahmad. Ufq. 232-bet.) 
– qalay, ilinaman 
deydimi? – deb qoldi. – Bilasanmi. Bu daryoda yiliga nechta o‘lik oqadi? 
(223-
bet.) 
– Kalla pishdimi, Polvon? – dedi To‘lanboy sabzi taxtadan bosh 
ko‘tarmay. 
(201-bet.)
Ayrim turkiy tillarda, xususan, qorachoy-balgar tilida mantiqiy urg‗u qaysi 
bo‗lakda 
bo‗lsa, 
so‗roq 
yuklamasi 
shu 
bo‗lak 
tarkibida 
bo‗ladi. 
Masalan:
 To‘g‘rimi, Rahimberdi? –To‘pponcha polvon bormi?
(Said Ahmad. 296-
bet) 2.So‗roq olmoshlari (kim? nima? qachon? qayer? nega? va boshqalar.) 
Masalan: 
–Kanal qaziganimizda hammani qoyil qoldirgan Do‘smat polvon qani? 
Nima deb boraman? Qay yuz bilan boraman? 
(Said Ahmad. Ufq. 95-bet) 
–
Biz tomonlarda nima qilib yuribsan, opa? – dedi Nizomjon hayron bo‘lib. – Voy, 
opaginang aylansin, qayoqlarda yuribsan?
(402-bet.) 
– Nima qilib yuribsan 
bemahalda? 
(210-bet.) 
Bo‘ri yeb ketsa nima bo‘lardi? – Ota, manavi yo‘l qayoqqa 
olib boradi?
(223-bet.) 
– Nega kulasiz, to‘ra? 
(131-bet.) 
Bilasanmi, unga qancha 
ko‘ylak keladi? Bu gapga nima deysiz? – Nima deydi? – dedi Azizxon qiziqib.
(142-
bet.)