Hujayra yadrosi, tuzilishi, vazifalari

Hujayrada oqsil biosintezi.

Oqsil biosintezida sintez haqidagi axborot DNK molekulasidan boshlanib, axborot DNK molekulasidan iRNKga ko‘chiriladi. Bu jarayonga «transkripsiya» deyiladi. Oqsil biosintezi jarayonida i-RNK orqali ribosomaga olib kelingan axborot, tartib bilan joylashadi. t-RNK esa, i-RNK dagi nukleotid triplet qarshisiga tegishli aminokislotani joylashtiradi. Tegishli ferment yordamida bular orasida reaksiya boradi. Bu jarayon ribosomalarda o‘tadi. Aminokislotalar olib kelingan axborotga binoan joylashadi. Bu erda shuni aytish kerakki aminokislotalar tripletini t-RNK ning antikod qismi belgilaydi. Masalan. Agar i-RNK da tripletlar GGU bo‘lsa, t-RNK da SST bo‘ladi. Ribosomalarda ya’na bitta RNK, r-RNK bo‘lib, bu tripletlarni bog‘laydi, oqsilning polipeptid zanjiri hosil qiladi. Bu jarayon hujayralarda uzluksiz davom etadi. Bu jarayonga translyatsiya deyiladi. Oqsil biosintezi jarayonida i-RNK zanjirdagi nukleotidlar qatorini oqsil molekulasidagi aminokislotalar qatoriga bosqichma-bosqich o‘tishi rRNK tomonidan olib boriladi. r-RNK – ribosomal RNK ma’lum tartibda tizilib, ribosomaning katta va kichik birliklarini tuzadi. Sintezlanayotgan oqsil molekulasiga aminokislotalar ketma-ket joylashaveradi va oqsil molekulasi yig‘iladi

44. 
    Xromatin DNK si
    

Xromatin tarkibida DNK bilan giston oqsillari (DNP) dan tashqari RNK ham uchraydi. DNK: oqsil: RNKning nisbati 1:1,3:0,2. Xromosomalar tarkibidagi DNK qo'sh spiral zanjirdan iborat. DNK zanjirining uzunligi hamma hujayralarda turlicha: ichak tayoqchasi bakteriya xromosomasidagi DNKning uzunligi 1,2 mm, drozofila pashasida 2 sm. Ba'zi amfibiyalarda DNKning miqdori odamning genetik konstitutsiyasi ancha murakkab bo'lishiga qaramay odamnikidan bir necha marta ko'p bo'ladi. Bu holni bir xil genlar bir necha bor takrorlanib kelishi bilan tushuntirish mumkin. ularning DNK sida nukleotidlar juftligi ketma-ketligining takrorlanib kelish chastotasiga qarab uchta fraksiyaga ajratilgan: 1. Noyob takrorlanuvchi nukleotidlar ketma-ketligi ( bir yoki bir necha marta.) 2.O'rta takrorlanuvchi (100-500marotaba) 3. Ko'p marta takrorlanuvchi (1000-10 000marotaba)

45.