Hujayra va uning tuzilishi


-rasm. Turli shakldagi hujayralar



Download 444,15 Kb.
bet2/4
Sana20.06.2022
Hajmi444,15 Kb.
#685693
1   2   3   4
Bog'liq
Hujayra va uning tuzilishi

3-rasm. Turli shakldagi hujayralar



  1. silindrik hujayralar

  2. kubsimon hujayralar

  3. yassi hujayralar

  4. qadaxsimon hujayralar

  5. kiprikli hujayralar

  6. neyron-ko‘p o‘simtalik hujayralar

  7. dumaloq hujayralar

  8. duksimon hujayralar

  9. xivchinli hujayralar

  10. ko‘p yadroli hujayralar

  11. yadrosiz hujayralar

Plazmolemma (sitolemma) hujayrani tashqi tomondan o‘rab turadi. Plazmolemmaning asosiy vazifalari:

  1. Chegaralovchi.

  2. To‘siq-retseptor.

  3. Transport.

  4. Himoya.

  5. Harakat.

Plazmolemmaning asosini glikoproteid kompleksi tashkil etadi va uning qalinligi 10 nm atrofida bo‘ladi. Plazmolemmada uchta qavat mavjud: 1. tashqi-glikokaliks 2. o‘rta qavat. 3. ichki-donali qavat (8- rasm). Sitolemma tarkibida 60 % oqsil, 35-40 % yog‘lar, 5 % uglevod bo‘ladi.
Oqsillar joylashuviga ko‘ra integral, yarim integral bo‘ladi. Yog‘lar asosan fosfolipidalardan iborat (8-9 rasm).
Transport vazifa hujayra o‘taydigan asosiy vazifalardan hisobalanadi. Transport passiv va faol holatda bo‘ladi. Passiv holatda energiya sarflanmaydi. Masalan: Diffuziya, K-Na nasos yo‘li bilan moddalarni xujayraga kirishi.
Faol transportda moddalar avval parchalanadi va molekulalar sifatida (mikromolekulalar) transport qilinadi va bunda albatta energiya sarflanadi. Masalan: Fagatsitoz, pinotsitoz, osmos va K-Na nasos yo‘llari bilan moddalarni xujayraga kirishi. Ko‘p moddalar avval retseptorlar bilan birikib, keyin hujayra ichiga transport qilinadi (4- rasm).

4-rasm. Plazmolemma tuzilishi sxemasi
1. lipidlar 2. gidrofob zona 3. integral oqsillar 4. glikokaliks
Makromolekulyar moddalarning transporti o‘zgacha bo‘ladi. Makromolekulyar va mikromolekulyar moddalarning xujayra ichiga kirishi - endotsitoz, hujayra ichidagi moddalarning tashqariga chiqishi - ekzotsitoz deyiladi.
Endotsitoz turlari: fagotsitoz tirik moddalar - bakteriyalar, hujayra bo‘laklari, yirik makromolekulalarning xujayra ichiga kirishi va pinotsitoz suyuq makro-mikromolekulyar moddalarning xujayra ichiga kirishi. Endotsitoz va ekzotsitoz ham transportning turlari hisoblanadi (5-rasm A va B).


Download 444,15 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish