Hujayra va gen ingenerligi

Sanoat miqyosidagi fermentyorlarda produsentni o`stirish va lizinni biosintezini amalga oshirish
Bu ishlarni hajmi 50,63 va 100 m<sup>3</sup> bo`lgan standart bioreaktorlarda olib boriladi. Bu apparatlar sanoat ishlab chiqarishi talabiga mos bo`lgan produsentlarni aseptik sharoitlarda o`sishi va rivojlanishini ta`minlashi lozim, ular tegishli kommunikatsiyalar, issiqlik almashinuvi moslamalari, aralashtiruvchi moslamalar, tizimga oziqa muhiti manbayini kirituvchi shtuserlar, steril havoni, qo`shimcha oziqa ingradientlarini, muhit pH ni doimiy saqlash uchun kislota va ishqor eritmalarini tizimga kirituvchi moslamalar, ko`pik so`ndiruvchi va olingan tayyor mahsulotni tizimdan chiqaruvchi qurilmalarga ega bo`lishi kerak. Har xil shtamm-produsentlar uchun oziqa muhitini tarkibiy jihatlari o`zaro bir-biridan farqlanishi mumkin. Qand lavlagisi chiqindilari oziqa manbayi vazifasini bajarganda produsentlarni ajratib olish yoki ularni o`stirish apparatlarida mahsulot ajratib olish maqsadida o`stirganda o`zaro farqlanuvchi sharoitlarning mavjud bo`lishi mumkin. Masalan, yuqorida keltirilgan o`stirish apparatida mikrobni o`stirishga va uni ko`paytirib olishga moslashtirilgan tarkibidagi oziqa muhitini sanoat miqyosi ko`lamida kengroq bo`lgan fermentyorlarda o`stirishga moslab o`zgartirish mumkin bo`ladi, buni 5-Jadvalda ko`rish mumkin.
O`stirish materiali oziqa muhiti hajmini 5-10 % miqdori hajmida fermentyorga o`tkaziladi. Fermentyorda ko`pik hosil bo`lish jadalligiga qarab, uning to`ldirilish koeffisiyenti 0,6-0,75 ni tashkil qiladi. Fermentatsiya jarayonini aralashtirish jadalligi va aeratsiya (oziqa muhiti hajmiga nisbatan har minutda havoning hajmini 0,8-1,0 hajmda kiritish) ga rioya qilingan holda 55 soatdan 72 soatgacha vaqt oralig`ida, bosimni 0,02-0,03 MPa gacha oshirib, haroratni doimiy ravishda 28-32 <sup>0</sup>C da, pH ni esa fermentatsiya jarayonini boshidan oxirigacha 7,0-7,5 atrofida ushlab turib, muhitga vaqti-vaqti bilan steril ko`pik so`ndirgich kiritish yo`li bilan olib boriladi.
Produsentlar birinchi kecha-kunduzda muhitning 25 % atrofidagi karbonsuvlari va umumiy azotini o`zlashtiradi, jumladan muhitda mavjud bo`lgan deyarli hamma aminokislotalarni to`liq o`zlashtiradi, amaliy jihatdan bu muddatda biomassa to`liq hosil bo`ladi.