Hozirgi o’zbek


Отларда сон Отларнинг бирлик ва кўплик шаклларида ишлатилиши сон категорияси дейилади. Отларнинг кўплиги –лар



Download 0,62 Mb.
bet38/94
Sana21.02.2022
Hajmi0,62 Mb.
#61819
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   94
Bog'liq
hozirgi ozbek tili

Отларда сон
Отларнинг бирлик ва кўплик шаклларида ишлатилиши сон категорияси дейилади.
Отларнинг кўплиги –лар қўшимчаси билан ифодаланади: болалар, уйлар. Отнинг бирлигини кўрсатувчи махсус қўшимча йўқ: бола, уй.
Кўпликнинг –лар қўшимчаси билан ифодаланиши морфологик кўпликдир.
Халқ, омма, армия типидаги сўзлар шаклан бирликда, маъно жиҳатидан эса кўпликдир. Кўпликнинг бундай ифодаланиши семантик кўпликдир. Шунингдек, жуда кўп одам, юз китоб, бир неча кун кабиларда ҳам кўплик ифодаланади. Бу синтактик кўпликдир. Тўда-тўда, минг-минг, сават-сават каби сўзларни такрорлаш орқали лексик-синтактик кўплик ҳосил бўлади.
Кўплик қўшимчаси –лар ҳамма вақт ҳам кўпликни ифодалай олмайди. –лар кўпликдан ташқари қуйидаги маъноларни ҳам билдиради.

  1. Доналаб саналмайдиган предмет номига қўшилганда уларнинг навини, хилини билдиради: ёғлар, унлар, асаллар, тузлар.

  2. Мавҳум отларга қўшилганда маънони кучайтиради: орзулар, бахтлар, хаёллар, ўйлар каби.

  3. Атоқли отларга қўшилганда умумлашганлик маъносини англатади: Фарходлар, Барчинойлар.

  4. Қариндошлик ифодаловчи отларга қўшилганда ҳурматни билдиради: дадамлар, онамлар.

  5. Ўзи иккита бўлган предмет номларига қўшилганда уларни кўплигини эмас, балки иккиталигини билдиради: кўзлар, қўллар, торлар, оёқлар, лаблар.

  6. Ўзи бир дона бўлган предмет номларига қўшилганда маънони кучайтиради, таъкидлайди: тилларим, бошларим.

  7. Предметларнинг аниқ бўлмаган кўп миқдорини билдиради: йўллар, тунлар.



Отларда эгалик
Предмет ёки предметлик тушунчасининг уч шахсдан бирига тегишли эканлигини билдирадиган шакллар эгалик категорияси дейилади.
Эгалик нутқдаги уч шахсни, бирлик ва кўплик сонларни ифодалайди.

Download 0,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   94




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish