Hozirgi o‘zbek adabiy tilining tarixiy ildizlari va dialektal asoslari

1.Tilning fonetik-fonologik sathida: a) qadimgi turkiy til vokalizmida 8 unli bo‘lgan (a,

ы, о, u - orqa qator, yo‘g‘on unlilar; ə, i, ө, ү - old qator, ingichka unlilar); b) eski turkiy til va

eski O‘zbek tillarida ham shu 8 unli saqlangan, ammo eski o‘zbek tilida old, qator lablanmagan e

unlisi hisobiga vokalizm tizimi 9 unlidan iborat bo‘lgan; v) qadimgi turkiy, eski turkiy va eski

о‘zbek tillarida unli tovushlarning yo‘g‘onlik-ingichkalik ziddiyati (oppozitsiyasi) bo‘lgan: i-ы,

ə-a, ү-u, ө-о kabi; g) нozirgi o‘zbek adabiy tili vokalizmida unlilar miqdori 6 taga tushib qolgan

(i, e, a, u, ө, o). Bu tizimda yo‘g‘onlik- ingichkalik oppozitsiyasi yo‘q, ayrim tovushlarning sifat

belgilari ham o‘zgargan. Masalan, orqa qator, lablanmagan a ornida kuchsiz lablangan o (с )

unlisi paydo bo‘lgan. Qiyoslang: ata-ota, at-ot kabi; d) qadimgi turkiy til konsonantizmida b, m,