Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚНИ

Таркибий қисмлари: 
- талабалар ўйлайдилар, таҳлил қиладилар, мунозарада иштирок 
этадилар; 
- улар ўз ҳаётий тажрибаларидан фойдаланадилар; 
- битта ечим юзасидан баҳслашадилар; 
- бошка нуқтаи назарларни қиёслайдилар. 
Мунозарада ўқитувчининг етакчилиги асосий фаолият бўлиб 
ҳисобланади. Ўқитувчи аввало талабаларга ўз фикрларини айтиш учун 
имконият бериши ва уларнинг ўз фикрлаш даражасидан келиб чиқиб 
айтаётган фикрларини тинглаши керак. Ана шундагина талаба 
гуруҳдошларининг фикр-мулоҳазаларини жиддий қабул қилаётганини ҳис 
қилади. Муҳокама қилишнинг таъсир кучи талабалар томонидан шахсий 
тажрибаларидан мисоллар келтирилганда янада ошади. 
Ўқитувчи талабаларнинг мустақил фикрлашларини таъминлаш учун
фаолият юритиши лозим. Бунда ҳар бир кишининг мақсади, мавзу 
муҳокамасига қўшган ҳиссасининг муҳимлиги асосий қоидадир. Баҳснинг 
мақсади фақатгина тўғри ечимни топиш эмас (шуни унутмаслик керакки, 
ҳар бир талабада ўз фикрининг тўғрилигига ишонч мавжуд бўлади), 
муҳими талабаларни муаммолар ечими бўйича ўз фикрларини айтишга 
йўналтира олишдир. 
Мустақил фикрлаш жараёнида муаммо ечимини топиш муҳокамасини 
тугатишда турли фикрларни умумлаштириш жуда муҳимдир. Чунки, 
якунлаш мунозара катнашчиларига баҳс жараёнида ўзига хос тузилиш ва 
мантиқ мавжудлигини тушунишга кўмаклашади. 

---

310 
Мунозаранинг самарали бўлиши уни ташкил қилишнинг қай тарзда 
бўлишига кўп жиҳатдан боғлиқ. Илғор педагоглар тажрибасига кўра гуруҳ 
бўлиб ишлаш талабаларни фаол баҳсга тортиш ва жўшқинлигини 
оширишнинг энг мақбул усули ҳисобланади. 
Гуруҳ бўлиб ишлаш ўқитувчидан ҳам, талабалардан ҳам муайян 
кўникмаларни талаб қилади. Шунга кўра уни давра столи атрофида; 
алоҳида гуруҳчаларга бўлиниб баҳслашиш; тенгма-тенг баҳслашиш 
кўринишида ташкил қилиш мумкин. Гуруҳ бўлиб ишлаш гапиришга 
қийналадиган энг тортинчоқ ва уятчан талабаларни ҳам «очилиб» 
кетишига ёрдам беради. 
Мунозара мотивациясининг мохияти ва мезонларига кўра мавжуд 
талабаларнинг мумкин қадар барчаси қатнашса, гуруҳ бўлиб ишлашда 
самарадорликка эришилади. Бунинг учун гуруҳнинг 4-5 кишидан иборат 
бўлиши мақсадга мувофиқ. Гуруҳларда мустақил ишлаш ва эркин фикр
танқид ва янчиб ташлашдан иборат бўлиб қолмаслиги керак. Шу маънода 
ўқитувчи талабаларнинг мунозарага қўшаётган ижобий ҳиссаларини 
таъкидлаб, 
йўналтириб 
боришнинг 
аҳамияти 
катта. 
Баҳснинг 
муваффақияти талабаларнинг ҳаётий тажрибалари ва фикрларидан асос 
сифатида фойдаланиш, талабалар мустақиллигини рағбатлантиришга 
боғлиқ. Бундай рағбатлантириш мезони – педагогик услуб ва тамойиллар – 
шахсий тажриба – шахсий хулоса кетма-кетлигига асосланиши керак. 
Хулоса қилиб айтганда, талабаларни мустақил фикрлашга тайёрлашда 
педагогик қонуниятларни таъминлаган ҳолда, уни технологик бошқаришга 
илмий асосда ёндашишни тақозо этади.