Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус та ъ лим вазирлиги

Иш
200 300 400 
ловчилар сони 
500 600 700 800 900 
(
нафар
)
Y
90
80
70
60
50
40
30
20
10
x
 
S
 
D
 
-
-
-
-
-
-
-
-
-
●
●
 
'
 
'
 
'
 
'
 
'
 
'
 
'
 
'
 
'
 
Ме
ҳ
нат
 
та
клифи 
 
●

---

Ушбу чизмада иш ҳақи 30, 50, 70 сўм бўлишига қараб, меҳнат таклифи 
300, 500, 700 кишидан иборат бўлади. Бу меҳнат таклифининг меҳнат 
нархига эластиклигини кўрсатади.
Меҳнат бозорида талаб ва таклиф тенглашганда мувозанат ҳосил 
бўлади. Бу мувозонат маълум иш ҳақи миқдори даражасида пайдо бўлади. 
Буни юқоридаги икки чизманинг бирлаштирилган ҳолатида кўриш мумкин.
Чизмада талаб чизиғи АВ таклиф чизиғи DS билан М нуқтасида 
кесишган. Бу нуқта мувозанат нуқтаси бўлиб, талаб ва таклиф миқдорини 
тенглашганлигини билдиради. Иш ҳақи 500 сўм бўлганда фирманинг 500 
киши меҳнатига талаби қондирилади, иш қидирган 500 киши ишга 
жойлашади, демак, иш кучининг бундан ортиғи керак бўлмайди.
Меҳнатга бўлган талаб ва меҳнатнинг таклифига иш хақидан ташқари 
бошқа омиллар ҳам таъсир қилади, булар:
1.
Техника тараққиёти;
2.
Иқтисодий танглик ёки турғунлик;
3.
Янги технологиянинг жорий этилиши;
4.
Ишлаб чиқариш таркибининг ўзгариши;
5.
Мавсум йиллик;
Булардан ташқари шундай меҳнат турлари борки, улар махсус қобилият 
талаб қилади. Масалан: оғир жисмоний иш соғлом ва бақувват кишиларни; 
санъат,адабиёт, фан, конструкторлик алохида истеъдод талаб қилади. 
Шундай касблар борки, улар пухта билим, махсус тайёргарлик ва катта 
тажриба талаб қилади. Масалан, Германияда мустақил ишловчи врач бўлиш 
учун, олий маълумот олгач, яна 10-12 йил тайёргарлик кўриши лозим.
Y
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
100
200 300 400 500 600 700 800 900 
u2 u3 u1 u