‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

L o g o p e d i k   punkt
o ‘q u v c h ila r n in g
 
o g ‘zaki  va  y o z m a
 
nutqlaridag i
 
b u zilis h la rn i
 
tuzati sh
m a v ju d   b o 'lg a n   n u tq iy
 
bu zilis h lari  natijasida
 
kelib   c h i q i s h   e h t i m o li
 
b o ‘lgan  ik k il am ch i
 
n u q s o n l a r n in g   o ld in i
 
o l is h ,   nu tqida gi
 
b u zilis h la rn i  o ‘z
 
v a q tid a   aniq la sh
p e d a g o g   va  o t a -
 
o n a la r   o'rtasida
 
k o r r e k s i o n - l o g o p e d i k
 
b ilimlarni  tash v iq o t
 
qilish
45-chizma.  Logopedik punkt  tomonidan  amalga  oshiriladigan  vazifalar
O 'q u v c h ila r bilan  logopedik  p u ntkda  korreksion  ishlar butun  o ‘quv 
yili  d a v o m i d a   in d iv id u a l  va  g u ru h li  sh a k ld a   olib   boriladi.  N u t q i  
buzilganlik o ‘ta jiddiy b o ‘lsa o ‘qitish  maxsus t a ’lim  muassasalarida  olib 
boriladi.  Bunda o 'quvc hi  bilan  davolash-sog‘lomlashtirish va psixologik- 
pedagogik ishlarni birga olib borish  nutqiy buzilishni tuzatishning m uhim  
sh a rti  hisoblanadi.
L ogopedik  y o rd a m   ko'rsatish  sog‘liqni  saqlash  va  aholini  ijtimoiy 
t a ’m i n la s h   t iz im la rid a   h a m   am a lg a   oshiriladi.  P o liklinikalarda  va 
psixonevrologik  d ispanserla rda  logopedik  kabinetlari  mavjud  b o ‘lib, 
b u   y e r d a   n u t q i d a   b u z ilish i  boMgan  b o la l a r g a   lo g o p e d ik   y o r d a m  
k o ‘rsatiladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Eshitish qobiliyati buzilgan o ‘quvchi!arni korreksion o ‘qitish.  Eshitish 
qobiliyatining buzilishi sabablari,  ularni  turlarga ajratish.  A n o m a l bolalar 
o ra sida  esh itish   qobiliyati  turli  d a r a ja d a   n u q so n li  boMgan  b o la la r 
k o ‘pchilikni  tashkil  etadilar.  Eshitish  —  borliqni  tov u sh li  h o d isa la r 
shaklida  aks  ettirilishi,  inson  (tirik jo n z o d ) n i n g  t o v u sh la rn i  anglash  va 
farqlash  qobiliyati.  Eshitish  eshitish  organi  yoki  to v u s h   a n a liz a to ri 
(tovush  t a ’sirini  q abul  qiluvchi  va  airatuvchi  m u ra k k a b   nerv  tizimi) 
yo rd a m id a  am alg a  oshiriladi.
Eshitish  qobiliyatining  buzilishi  k o ‘p  hollard a  m u d d a t l i   boMadi. 
M asa la n ,  o ‘rta  q u lo g ‘ning  tashkil  to p is h i,  s h a m o lla s h ,  o ltin g u g u rt 
t o ‘siqlarining yuzaga  kelishi, tashqi  va o ‘rta qulog‘ining a n o m a l   tuzilishi 
(quloq suprasining boMmasligi yoki yetaiiicha  rivojlanmaganligi,  eshitish 
yoMlarining  bitib  qolishi,  quloq  pardasidagi  n u q s o n l a r   va  b o shqalar) 
kabi  h olatlarda.  Z a m o n a v iy   m ed itsin a  ularni  d a v o la s h n in g   sam arali 
metodlariga ega.  U larqatoriga  konservativ va operativ m eto d larn i  kiritish 
lozim.  O d a td a   sam arali  davolash,  b a ’z a n   uzoq  vaqt  d a v o la sh   tadbiri 
olib  borilg an d a  eshitish  qobiliyati  tiklanadi.
Eshitish  qobiliyatining buzilishiga yuqum li  kasalliklar bilan   o g ‘rish, 
zaharlanish,  akustik  yoki  kontuziyali  ja r o h a t la r   h a m   s a b a b   boMishi 
m um kin.  QulogM  ogMrlik  yoki  karlik  kelib  chiqish  sab a b la rig a  k o ‘ra: 
nasliv.  t u g ‘m a  va  kelib  c h ia a a n   ta rz d a   turlarga  ajratiladi.  Y o shlikda 
eshitish  q o b i l iy a ti n in g   b u zilishiga  olib   k e lu v ch i  s a b a b l a r   o r a s id a  
quyidagilari  a lo h id a   k o ‘rsatiladi:  h o m ila d o rlik n in g   b irin c h i  u c h   oyida 
o n a n in g   virusli  kasalliklar  bilan  o g ‘rishi  (qiza m iq,  kor,  g rip p ,  gepatit 
viruslari  va  b o sh q alar),  rivojlanishdagi  tu g ‘ma  n u q s o n la ri  (m a s a la n , 
labi  va tanglayidagi  yoriq),  chala tugMlish,  kichik  vaznli tugMlishi  (1500 
d an   kam )  h a m d a   y o m o n   tugMlishi  kabilar.  Eshitish  q o b iliy a tin in g  
buzilishiga  h o m ila d o rlik   davrida  o n a n i n g   spirtli  ic him lik,  g iy o h v a n d  
m oddalar iste’mol  qilishi, antibiotiklarni  qabul  qilishi  h a m  sabab boMishi 
m um k in .  K arlikning  nasliy  o ‘tishi  holati j'uda  kam   kuza tilad i.
Eshitish  qobiliyatidagi  k a m c h ilik la rn i  quyidagi  tu r l a r g a   ajratish 
m um kin: