‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

M aktab  o'qu vch ilarida  nutqi  buzilishini  p six o lo g ik -p e d a g o g ik
 
tuzatish.  Nutqiy  buzilishi  bo‘lgan  bolalarning  p sixologik -p ed agogik
 
x u s u s iy a tla r i. 
N u t q i y   b u z i l i s h ,   n u t q i y   b u z i l i s h n i n g   s a b a b l a r i ,  
m exanizm lari,  s im ptom atikasi,  borishi  va  tuzilishi  u n in g   o ld in i  o lish , 
m axsus  (k o rrek sio n )  o 'q itis h   va  tarbiya  m asalasi  bilan   lo g o p e d iv a  
shug‘ullanadi.  «Logopediya» term inining y u n o n c h a d a n  taijim asi « to ‘g ‘ri 
n u t q n i   t a r b i y a la s h »   m a ’n o s in i  a n g l a t a d i .   N u t q i y   b u z i l i s h   t u r l i  
m utaxassislar  —  fiziolog,  nevropatolog,  psixolog,  lingvist  va  b o s h q a l a r  
t o m o n id a n   o ‘rganiladi.
N utqiy buzilishi b o ‘lgan bolalarning  m arkaziy nerv tizimi  faoliyatida 
fu nksional  yoki  o rg a n ik   ch e tla n ish la r  k o ‘zga  ta s h la n a d i.  M iy a n i n g  
o rga nik  zararlanishi  sababli  issiq,  tr a n s p o r td a   yurish,  a r g ‘i m c h o q d a
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

k o ‘p vaqt  tebranish  bolalarga  y o m on  t a ’sir k o ‘rsatadi,  boshlari  og‘riydi 
k o ‘ngillari  ozadi  va  boshlari  aylanadi.  Tez  c h a r c h a b   qoladilar,  qattiq 
t a ’sirlanishlari, jahllari  chiqishi  bilan  ajralib turadilar.  U lar em otsional 
b a r q a ro r emaslar,  ularn in g   kayfiyatlari  tez  o ‘zgaradi,  seijahl,  agressiv, 
bezovta  boMadilar.  S h u n in g d e k ,  ularda  sustlik  va  lanjlik  kuzatiladi. 
B u nday bolalar tinch  o ‘tira olmaydilar,  butun  dars davom ida  ishchanlik 
va  diqqatini  saqlab  turish  qiyin  boMadi.  Juda  te z  xafa  b o ‘ladilar,  gapga 
quloq solmaydilar.  Tanaffusdan  keyin  esa darsda diqqatlarini jamlashlari 
qiyin  b o ‘ladi.  O datda  b u n d a y  bolalarda diqqat  va xotira,  ayniqsa,  nutqiy 
x o tiran in g   b o ‘shligi,  yaxshi  tushunm aslik  holatlari  kuzatiladi.
U m u m iy   o ‘rta  t a ’lim  m aktablari  qoshida  logopedik  punkt  faoliyat 
yuritadi.  Logopedik  pun k t  vazifalari  quyidagilardan  iborat: