Xalq ijodiyoti

K I R I S H

Mavzuning dolzarbligi: O‘zbekiston Respublikamizdagi mustaqil huquqiy, demokiratik davlat, erkin fuqarolik jamiyat qurish yo‘lidagi ulkan ishlar inson mohiyatini yangidan kashf qilishga, uni o‘zligini anglashga, imkoniyatlarini ro‘yobga chiqarishga va ma’naviy intilektual, aqliy-amaliy rivojlanishi uchun yangi shart-sharoitlar yaratib beradi.

Hammamizga yaxshi ma’lumki, yoshlik intilishlari chegara bilmaydi. Shu nuqtai nazardan qaraganda, ezgu orzu-niyatlar bilan yonib yashayotgan yigit qizlarga ular ko‘zlayotgan yuksak ufqlar, buyuk maqsadlar, avvalo, insonnining o‘zi uchun yurti va xalqi uchun foydali ekanligini ochib berish mumkin.

Bu o‘z navbatida insoniyat yaratgan an’naviy ilmiy boyliklarga, insonning o‘ziga yangicha munosabat yondoshuvini yuzaga keltirdi. Prezidentimiz I.A.Karimov aytganlaridek “Fuqarolar endi ijtimoiy iqtisodiy jarayonlarning ishtirokchisi bajaruvchisi emas balki bunyodkori va tashkilotchisidir” ¹.

O‘zbekston fuqarolari hayotida ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash masalalari Preziden I.A.Karimov asarlarida va chiqishlarida ham muhim o‘rin tutmoqda. Bundan tashqari hozirgi vaqtda ta’lim mazmuniga shaxs ijtimoiylashuvi masalasi asosiy g‘oya sifatida kiritilayotganini ko‘rishimiz mumkin.

Rahbar madaniyati–rahbar xodimlar yetakchilar yo‘l boshchilarga xos ma’naviy qiyofa axloq odob, muomila va boshqaruv madaniyatini ifodalovchi so‘z birikmasi. Madaniyat avvalo ma’naviy boylik xosilasi. Siyosiy madaniyati yuksak rahbar millat davlat xalq manfaati nazaridan ish tutadi, umummanfaatni o‘z shaxsiy ehtiyoj va manfaatlaridan ustun qo'yadi. Rahbar va rahbarlikka davogar shaxs alohida xulq atvorga, ma’naviyat va madaniyatga ega bo‘lish uni doimiy ravishda takomillashtirib borish zarur. Buning uchun siyosiy hayotdan xabardor bo‘lish, yoki iqtisodiy va kasbiy bilimlarni o‘zlashtirishning o‘zigina kifoya qilmaydi. Ular jahon tajribalari asosida shakllangan ilg’or boshqaruv malakalarini ham o‘zlashtirgan bo‘lishi kerak. Bugungi rahbar bunga zimmasidagi vazifalarga yuksak ma’suliyat bilan yondashish o‘ziga nisbatan talabchanlik orqali erishadi.





¹ Karimov I.A. Istiqlol va ma’naviyat-T: O’zbekiston 1995. 66-67 betlar.

Siyosat iqtisod va ma’naviyatga dahildor kitoblar va mumtoz adabiyot tarixiy jarayonlarni chuqur mushohada qilish ham uning duniyo qarashini kengaytiradi. Agar aql zakovati, ta'fakkuri, ma’naviy kamoloti, madaniyati bilan rahbar mustaqil fikirlashdan, mushohada qilishdan, kundalik voqea hodisalarni teran tahlil etib borishdan uzoqlashsa rahbarlik talab etgan ma’naviyatdan uzoqlashib boradi.

Boshqaruvda nima va qanday qilinadi, degan savollarga javob berish uchun boshqaruvning funksional tavsifini ko‘rib chiqishning muxim jihati bo‘lib, quyidagilar sanaladi:

• 
  Boshqaruvni o‘zaro aloqadorligi va tashkilotdagi munosabatlar tizimi;
  
• 
  Tashkilotning boshqaruvi va tashqi muxiti;
  
• 
  Yetakchilik.
  

Yuqoridagilardan kelib chiqib, adabiyotlarda tashkilot boshqaruvining bir qancha nuqtai nazarlari keltiriladi. Tashkilot boshqaruvining odatdagi nuqtai nazari asosan tashkilotda odamni boshqarish savollari bo‘yicha yoritiladi, boshqaruvning strategiyasi, ya'ni tashkilotni o‘zgaruvchan tashqi muxitga moslashuvi ko‘rsatiladi.

Tashkilot boshqaruvini ko‘rib chiqishning yuqori axamiyatli yondashuvi bo‘lib quyidagilar ko‘rsatiladi:

–Boshqaruvni tashkilot ichida sodir bo‘ladigan amallar nuqtai nazaridan ko‘rish;

–Boshqaruvni tashkilotning tashqi muxitga kirishishi amali xolatidan ko‘rish;

–Tashkilot boshqaruvini shu faoliyatni amalga oshirish nuqtai gazaridan ko‘rib chiqish.