«veterinariya» ixtisosligi bo’yicha oliy o’quv yurtlari uchun qo’llanma

Mexanoterapiya (massaj) 
- davolash va profilaktik maqsadda teri 
va a’zolarga umumiy mexanik ta’sirot berish bo’lib, organizmda 
fiziologik jarayonlarni me’yorlashtirishga qaratilgan bo’ladi. 
Massaj ta’sirida asab tolalari uchlarining qitiqlanishi va teridagi 
teshikchalarning ochilishi tufayli teridan nafas olish yaxshilanadi, 
organizmda oqsillarning parchalanishi va mochevinaning siydik orqali 
ajralishi ko’chayadi. Terida hosil bo’lgan gistaminsimon moddalar 
qonga so’rilib, organizm faolligini oshiradi, qon va limfa aylanishini 
jadallashtiradi, oksidlanish jarayonlari, muskullarning oziqlanishi va 
to’qimalarda modda almashinuvini kuchaytiradi. Muskullarda to’planib 
qolgan sut kislotasi va boshqa zararli moddalarning qayta so’rilishining 
kuchayishi tufayli ular ish qobiliyatining tiklanishi tezlashadi. 
Massaj tufayli qonning dimiqishi kamayadi va infiltratning so’rilishi 
tezlashadi. Mexanik ta’sirotning yuzaki va chuqur joylashgan asab 
uchlari orqali markaziy asab tizimiga berilishidan uning faoliyati 
kuchayadi. Qorin sohasi soat strelkasining harakatiga teskari yo’nalishda 
massaj qilinganda teri reseptorlarining qitiqlanishidan oshqozon oldi 
bo’limlari devorining harakati tiklanadi, qisqarishlar soni va sifati ortadi, 
ichaklar peristaltikasi kuchayadi. 
Masion (yayratish)
- organizmni chiniqtirish, kasalliklarni oldini 
olish va davolashda qo’llaniladigan tabiiy usullardan biri hisoblanib, 
masionning yetishmasligi oqibatida organizm tizim va a’zolarining 
faoliyati, oziqalarning hazmlanishi, modda almashinuvi jarayonlari, 
tabiiy rezistentlik va shuningdek, mahsuldorlik ko’rsatkichlari pasayadi. 
Shuning uchun turli kasalliklarning oldini olish uchun hayvonlarni har 
kuni o’rtacha 3-4 soat davomida yayratib turish tavsiya etiladi. Faol 
harakat natijasida qon va limfa aylanishi, o’pka va teri orqali nafas olish, 
kalsiy va fosfor tuzlarining suyaklarda to’planishi yaxshilanadi. 

---

24 
4-mashg’ulot.