U jo'Rayev, R. F a r m o n o V, s h. E r g a s h e V

Rossiyada ijtimoiy harakat.  R o s s i y a  i m p e r i y a s i d a g i ijtimoiy 
harakatning yetakchi arboblari V. Belinskiy va A. Gersenlar edi. Ular 
X I X asrning  4 0 - 5 0 - yillarida ijod qildilar. V.  B e l i n s k i y  p o d s h o 
hokimiyati va krepostnoylikni tugatish lozim, deb hisobladi. Jamiyatga 
aql-idrokka va adolatga mos keluvchi qonunlar kerakligi to 'g 'risidagi 
g ' o y a l a r n i ilgari surdi.  P o d s h o l i k  h o k i m i y a t i g a va  k r e p o s t n o y l i k k a 
qarshi kurash  x a l q o r a s i d a m a ' r i f a t t a r q a t i s h d a n boshlanishi kerak, 
deb hisobladi. 
A .  G e r s e n  h a m  b a r c h a  m e h n a t qiladigan  j a m i y a t n i n g tarafdori 
bo'lgan. Uning fikricha, Rossiyadagi dehqonlar jamoasi sotsializmning 
asosi bo'lishi lozim edi. Dehqonlarga ajratib berilgan yer о'sha qishloq 
j a m i ahoUsining mulki hisoblanardi. Bu yer vaqti-vaqti bilan dehqon 
x o n a d o n l a r i  о ' r t a s i d a oiladagi  e r k a k l a r soniga  q a r a b qayta taq-
simlanishi,  o ' r m o n , yaylov va suv  j a m o a n i n g  u m u m i y mulki bo'lishi 
lozim edi. 
Utopiya (yunoncha - xayoliy, yo'q joy) - XVI asrda 
Angliyada yashab ijod qilgan Tomas Мог yozgan «Utopiya» 
kitobining nomidan olingan. Т. Мог xususiy mulkchilik 
bo'lmagan owl haqida yozgan va uni utopiya deb atagan. 
10 - Jahon tarixi 
145 

---

Snvot va topstimqlnr