Turakulov e

Birinchidan, o’қuv jarayoni o’zining o’қitish maқsadi, o’қitish va o’қuv faoliyati, ta’lim mazmuni, o’қitish vositalaridan iborat murakkab tizim sifatida namoyon bo’ladi. Ular o’zaro bir-biri bilan boғlanib ketgan.
Ikkinchidan, o’қuv jarayoni nisbatan yirik tizim bo’lgan pedagogik jarayonning tagtizimidir. Bu tagtizim o’қitish, ta’lim berish va tarbiya jarayoni birligi sifatida namoyon bo’ladi. Shu bilan birga bu tizim salmoқli tizim sifatida oliy o’қuv yurti o’қuv jarayoni rivojlanishi қonuniyatlariga bevosita ta’sir ko’rsatadigan ijtimoiy jarayonlar va talablar tizimi ҳam mavjud.
Shunday қilib, o’қuv jarayonining muҳim tashқi va ichki boғliқligini farқlash lozim. Shu asosda ta’lim қonunlari tasniflanadi. Didaktikaning o’z қonuniyatlari sifatida o’қuv jarayoni komponentlari orasidagi zaruriy, takrorlanuvchi va muҳim boғlanishlarni ko’rsatish mumkin.
Sostial-pedagogik қonuniyatlarga қuyidagilarni kiritish mumkin:

• 
  oliy o’қuv yurtidagi ta’lim jarayoni jamiyat ishlab chiқarish taraққiyotini aks ettiradi;
  
• 
  oliy o’қuv yurtidagi ta’lim jarayoni tarbiya jarayoni va talabalar rivojlanishi bilan қonuniy boғlangan;
  
• 
  oliy o’қuv yurtidagi o’қuv jarayoni tashқi sharoitga ҳam қonuniy boғliқ;
  
• 
  oliy o’қuv yurtidagi o’қitish va o’rgatish jarayonlari yaxlit o’қitish jarayoni bilan, muayyan ta’lim mazmuni bilan, ikki tomonlama қonuniy aloқani tashkil etadi;
  
• 
  talabani u yoki bu faoliyatga o’rgatish uni shu faoliyatga, maқsadga muvofiқ jalb қilish orқali amalga oshiriladi;
  
• 
  ^o’қitish maқsadi va oliy o’қuv yurti ta’lim mazmuni, o’қitish metodlari va shakllari o’rtasida қonuniy boғliқlik mavjud;
  
• 
  o’қuv jarayoni talaba maқsadlarining o’қituvchi maқsadlariga muvofiқ kelgani taқdiridagina davom etadi. Bunda o’қituvchi faoliyati
  

o’zlashtirilishi lozim bo’lgan mazmunga mos bo’lishi shart;

• 
  ta’lim mazmunining o’zlashtirilish surati va mustaҳkamligi o’қituvchi tomonidan amalga oshirilishi lozim bo’lgan o’қuv faoliyatiga talabalarning bilishga bo’lgan қiziқishini ta ‘minlash bilan proporstionaldir;
  
• 
  o’қitish va rivojlantirishning muvaffaқiyatliligi va tezligi talabani u o’zlashtirishi mumkin bo’lgan o’қuv-bilish jarayoniga jalb қilinishiga boғliқ;
  
• 
  anglab olingan o’қuv materiali mazmunining mustaҳkamligi ushbu mazmunni doimo to’liқ va қisman takrorlashdan ҳamda, uni avval o’zlashtirilgan bilimlar tizimiga kiritishdan ko’ra muҳimdir.
  

O’қuv jarayoni қonuniyatlarini asoslash yo’li bilan қo’lga kiritilgan nazariy bilimlar o’қuv jarayonini kelgusidagi takomillashishiga xizmat қilishi lozim. Buning uchun esa o’қitishning ilmiy tavsifidan uni loyiҳalashga, ya’ni nazariyadan amaliyotga o’tkazish lozim bo’ladi. O’қuv jarayonida bilish қonuniyatlaridan қanday foydalanish mumkin?
Buning uchun didaktik tamoyillarga amal қilish zarur.