Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

1 0 ‘sha joyda, 317-bet.

2 0 ‘sha joyda, 297-298-betlar.

3 0 ‘sha joyda, 354-bet.

364

---

esa  o‘zini  tuproqqa  tashlagan  donni  qushlar  avaylab  yerdan  ko‘tarib 

ketganlaridek, e’zozdadir, deb ta’kidlaydi:

Takabburlik ziyondir, undan andisha qilg‘il,

Ko‘rdingmi, u boshoqni, bosh ko‘tardi na bo‘ldi,

0 ‘roqning zarbi birlan yerga yiqildi, so‘ldi.

Ko‘rdingmi, don o‘zini, tuproqqa iashlar kamtar,

Uni avaylab yerdan ko‘targusidir qushlar,

Klmki kamtarlik aylar, udir ulug‘likka xos,

Egilgan boshni har kim, ulug‘laydi beqiyos1.

Ayniqsa,  Abdurahmon  Jomiy  «Iskandar  xiradnomasi»  asarida 

Iskandaming  pokizalar  shahriga  yotishi  bobida  ifodalangan  komil 

insonga  xos  xislatlaming  tarannum  etilishi,  bizga  Forobiyning  «Fozil 

odamlar  shahri»  asaridagi  «Fozillar  shahri  hokimining fazilatlari»m 

eslatadi.  Har  ikki  asarda  ham  fozillar  shahri  aholisiga  xos  xislatlar 

yaxshilikning  g‘olib  kelishi  va  barcha  yomon  illatlar:  urush,  nizo, 

johiliyat,  zulm,  boylikka  hirs  qo‘yish,  ta’malaming  chekinishi  va yo‘q 

etilishi yoritiladi.  Iskandar jahon aylanib, bir shaharga keladi. U yeming 

xalqi,  turmush  tarzi  shohni  lol  qoldiradi.  Mazkur  shaharda  odamlar 

tinch,  osoyishta,  urush-janjallarsiz  hayot  kechirardi;  barcha  barobar 

mehnat  bilan  shug‘ullanardi.  Shaharda  o‘g‘ri  yo‘q,  barcha  eshiklar 

qulfsiz.  Bu  shaharda  adolat  hukmron  bo‘lib,  barcha  fuqarolar  bir  xil 

hayot  kechirardi.  Ularga  bunday  hayot  ota-bobolardan  meros  qolgan 

bo‘lib, shahar ahli bu an’analami e’zozlab asrar va amal qilardi.

Abdurahmon  Jomiyning  «Pokizalar  shahri»  uning  yuksak  orzu- 

umidi,  pok  qalbi  tasawuridagi  insoniyat  tarixidagi  ideal  tuzum 

timsolidir.

Abdurahmon Jomiy tasawurida haqiqiy yetuk inson el, xalq uchun 

xizmat qilib, yaxshi nom qoldirishi zarur. «Silsilatus-zahab» dostonidagi 

quyidagi pandlar uning pedagogik qarashlariga yakundek sanaladi:

0 ‘z qoningdan tashqari qo‘ygil qadam,