Toshkent kimyo-texnologiya insituti shahrisabz filiali oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi va sanoat uzumchiligi fakulteti

Vaziyatli masala 1
Tuman hududida 150 o'rinli shifoxona joylashgan. Tumanni suv bilan ta'minlash er osti suvlari orqali sayoz quvurli quduqlar orqali amalga oshiriladi. Kasalxonada mahalliy suv ta'minoti mavjud. Yilning turli fasllarida olib borilgan suv tahlili shuni ko'rsatadiki, uning tarkibi beqaror, issiq mavsumda esa quyidagi ko'rsatkichlar qayd etilgan: hidi va ta'mi - 2 ball, loyqaligi - 1,8 mg/l, rangi - 30 °C, quruq qoldiq - 850 mg/l, umumiy qattiqlik - 5,5 mg ekv/l, ammiak - 0,2 mg/l, nitrit - 0,005 mg/l, nitrat - 20 mg/l, xloridlar - 320 mg/l oksidiz qobiliyati - 6 mgO₂,/l, ftor - 0,75 mg/l, temir - 1 mg/l, mikroblarning umumiy soni - 100, ichak tayoqchalari - 100 sm³ da 5 ta, umumiy bakteriyalar - 100 sm³ da 10, kolifaglar - 10 dan 100 sm³ gacha.
Savol:

1. 
   Ichimlik suvining organoleptik xossalari, markazlashtirilmagan suv ta’minoti sifatiga qo‘yiladigan gigienik talablarga javob berishi haqida fikr bildiring.
   
2. 
   Kimyoviy ko'rsatkichlar bo'yicha fikr bildiring, bu namuna markazlashtirilmagan suvga qo'yiladigan talablarga javob beradimi?
   
3. 
   Sanitariya-gigiyena ekspertizasi uchun markazlashtirilmagan suv ta'minoti tizimida suv namunalarini olishning asosiy qoidalarini ko'rsating.
   

Vaziyatli masala 2
Shaharni suv bilan ta'minlash uchun uning qishloq xo'jaligi va tumandagi sanoat-korxonasidan oqib o'tadigan daryo ichimlik suvi manbai sifatida ishlatiladi. Shahar tepasida mishyak va simob bo'lgan oqava suvlarni daryoga oqizadigan yirik sanoat korxonalaridan biri joylashgan. Daryoda sanitariya muhofazasi zonalari tashkil etilgan, suv tozalash inshootlari esa faqat “qattiq rejim” zonasida joylashgan. Suv filtr qudug'i bilan filtrlash orqali tozalanadi va xlor gazi bilan xlorlanadi. Jami 85 ming aholi istiqomat qiladigan shaharga tibbiy xizmat ko‘rsatish uchun shifoxona qurilishi rejalashtirilgan. Kasalxona binolari mavjud shahar suv ta'minoti tizimidan ichimlik suvi tarmog'i bilan jihozlanishi ko'zda tutilgan. DPM hududiga suv qo'shimcha himoyasiz plastik quvurlardan yasalgan quvur orqali etkazib berilishi kerak. Ichimlik suvi ta'minotiga parallel ravishda 2,5 metr masofada qo'shimcha himoyasiz plastik quvurlardan yasalgan drenaj (kanalizatsiya) quvurini yotqizish rejalashtirilgan.
Savol:
1. Shaharni ichimlik suvi ta'minotini tashkil etish bo'yicha fikr bildiring.
2. Ichimlik suvi ta'minoti tizimi loyihasining sog'liqni saqlash muassasasiga nisbatan sanitariya-gigiyena me'yoriy hujjatlari talablariga muvofiqligi to'g'risida xulosa bering.
3. Suv ta'minoti manbalarining sanitariya muhofazasi zonasining uchta asosiy zonasini ayting.