Toshkent kimyo-texnologiya insituti shahrisabz filiali oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi va sanoat uzumchiligi fakulteti

Vaziyatli masala 3
Guliston shahrida qurilish kegayishi tufayli «mashina qurilishi korxonasi» ni Sirdaryo bo’yicha qurilish va chiqindi suvlarni Sirdaryoga tushirilishi mo’ljallanadi. Chiqindi suvi tarkibida mis, rux va sianidlar bor. Sirdaryo sivida, shaxar OGNM laboratoriyasini malumotiga ko’ra hech qanday maxsus iflosliklar yo’q. Chiqindi suvi tushiriladigan joydan 12 km pastda Bustobod qishlog’ini ichimlik suv bilan taminlash uchun Sirdaryo suvidan foydalaniladi. Daryoning nisbiy suv satxi Q= 60m³/sek. Aralashish koifitsenti hisob yo’li bilan aniqlanganda a=0,4 ga teng. Tushirilayotgan chiqindi suv sarfi q=0,260m³/sek. Chiqindi suvidan zaharli moddalar: sionidlar -550 mg/l, miss-18,0 mg/l, rux-120 mg/l ni tashkil etadi.
Savol:

1. 
   SanQ va Mga asosan Sirdaryo suviga shu chiqindi suvni tushirilishi mumkun bo’lgan sharoitni aniqlang.
   

Vaziyatli masala 4

Olmaliq shahrida rangli metallurgiya korxonasini qurilishi rejalashtirilmoqda. Agar loiha instut bergan malumotlarga asoslanib o’rganilsa, chiqadigan 0,04 m³/sek chiqindi suvini olmaliq daryosiga tushiriladigan sanitariya holatini o’rganish talab etiladi. Chiqindi suv tarkibida ifloslantiruvchi moddalar miqdori: sionidlar -50 mg/l, rodonidlar- 120 mg/l, qo’rg’oshin- 70 mg/l, rux 300 mg/l. Chiqindi suv tushadigan joyidan 16 km pastda «Orom» qishlog’i shu suvdan suv taminoti uchun foydalanadi «Olmaliq» daryosini suv sarfi 12 m³/sek. Aralashish koifitsent-0,8 sanitariya nazorati malumotlariga asosan «Olmaliq» daryosida maxsus iflosliklar aniklanmagan.

Savol:

1. Ushbu holatni sanitar-gigienik baholang

Vaziyatli masala 5
Jami 25 ming aholi istiqomat qiladigan qishloqda tibbiy xizmat ko‘rsatish uchun shifoxona qurilishi rejalashtirilgan. Kasalxona binolari shahardagi suv ta'minoti tizimidan ichimlik suvi tarmog'i bilan jihozlanishi ko'zda tutilgan. Suv ta'minoti manbai daryo hisoblanadi. Kuzatuv zonasida bog'dorchilik shirkatining hududlari joylashgan. Suv ta'minoti tarmog'idan namuna olingan, suv sifatini o'rganishda quyidagilar aniqlandi: suvning hidi va ta'mi - 2 ball, loyqalik - 1,5 mg / l, rangi - 30 °C, quruq qoldiq - 580 mg/l, umumiy qattiqlik - 5,5 mg - ekv/l, temir - 0,5 mg/l, ftor - 0,4 mg/l, ammiak va nitrit - yo'q, nitratlar - 3 mg/l, xloridlar - 168 mg/l, oksidlanish qobiliyati - 3 mg O²/l, qoldiq xlor - 0,35 mg/l, umumiy mikroblar soni - 80, termotolerant ichak tayoqchalari - 100 sm³ da 3 ta, umumiy koliform bakteriyalar - 100 sm³.
Savol:
1. Ichimlik suvining organoleptik xususiyatlari, ular ichimlik suvi, markazlashtirilgan ichimlik suvi ta'minoti tizimlarining suvi sifatiga gigienik talablarga javob beradimi?
2. Kimyoviy-epidemiologik ko'rsatkichlar bo'yicha fikr bildiring, bu namuna markazlashtirilgan suvga qo'yiladigan talablarga javob beradimi?
3. Sanitariya-gigiyena ekspertizasi uchun markazlashtirilgan suv ta'minoti tizimidan suv namunalarini olishning asosiy qoidalarini ko'rsating.