Toshkent davlat agrar universiteti

Ko'rsatkichlar nomi

Yillar	Xizmat ko'rsatishdan tushgan sof tushum (ming so'm)	Moliyaviy faoliyatning daromadlari (ming so'm)	Davr xarajatlari, jami (ming so'm)	Moliyaviy faoliyatning xarajatlari (ming so'm)	Xisobot davrining sof foydasi (ming so'm)
2014	39665994,3	2553471,4	11211137,4	18551890,6	10371288,0
2015	48272683,8	2570091,0	15154718,3	25443904,2	9394490,0
2016	53939002,9	3011953,7	24080086,2	30102920,9	10757625,7
2017	74101136,0	3524757,0	32799987,5	36002472,6	11312947,1

“O’zagrolizing” AJ kompaniyasining marketing faoliyati tahlili.

“O’zagrolizing” AJ xizmat ko’rsatish boýicha marketing dasturi firmaning to’liq ichki rejalashtirish va xizmat ko’rsatish rejasini hisobga olgan holda optimallashtirilgan ko’rsatkichlarni o’z ichiga olgan. Jamiyat marketing dasturini ishlab chiqishda maqsadli yondashish uslubiga asosan Jamiyatning mo’ljallangan maqsadiga erishish va uni bajarilishini nazorat qilish resurslari va tartibli tizimi shakillantirilgan. Quyida “O’zagrolizing”AJning marketing faoliyati tahlili keltirilgan.

1. 
   “O’zagrolizing” AJ ning lizing bozoridagi istiqbollari.
   

Korxona ichki bozorda kattagina tajriba va ulushga ega bo’lib, 18 yildan ortiq davr davomida faoliyat yuritib kelmoqda. O’zbekiston Respublikasi qonunchiligi va me’yoriy yo’riqnomalari chegarasidan chiqmagan holda mijozlar va is’temolchilarga o’zining xizmatlarini taqdim etadi. Xizmatlarning sifati va lizing obyektlarining turli tumanligi, texnikalarning zamon talablariga javob bera olishi, Jamiyat boshqaruv tizimida 2017-yil dekabr oyida “ISO-9001/2015”xalqaro sifat menejmenti standarti joriy etilib “CERT INTERNATIONAL” xalqaro sertifikatlash tashkiloti tomonidan o’tkazilgan audit tekshiruvi natijasiga ko’ra “Oltin sertifikat” berilganligi va inovatsiyalarning qo’llanilishiga katta etibor berilganligini ko’rsatib o’tish mumkin.Bunda korxona o’z mijozlarini yanada ko’paytirishga va daromadlarining yanada oshishiga, raqobatda ustunlikka erishni maqsad qilib olgan.

2. 
   “O’zagrolizing” AJ ning monitoring tahlili.
   

Lizing kompaniyasi bozordagi talabni o’rgangan holda buyurtmachilarga 345,8 mlrd so’mlik 3995 dona texnikalarni o’z vaqtida yetkazib berish maqsadli jamg’arma fondi va bank kreditini jalb qilish orqali fermer xo’jaliklari, dehqon ho’jaliklari, mashina traktor parklari va “Qishloqxo’jalikkimyo” hududiy aksiyadorlik birlashmalariga lizing xizmatlarini ko’rsatish rejalashtirgan. Qishloq xo'jalik texnikalariga bo'lgan talabni o'rganish, buyurtmalarni shakllantirish va texnikani o'rnatilgan tartiblarda lizingga rasmiylashtirilishi ishlarini sifatli vatezamalga oshiriladi. Lizing ob'ektidan foydalanishni nazorat qilish bo'yicha texnik monitoring ishlarini va qishloq xo'jalik texnikasi yetkazib beruvchilar bilan hamkorlik sohasidagi ishlartashkillashtirilgan.Moliyaviy-iqtisodiy tahlil va lizing majburiyatlari bajarilishi, shu jumladan, lizing to'lovlarini undirish bo'yicha ishlarning olib borish, kredit (qarz) mablag'larini olish va ularni o'z vaqtida qaytarilishini tashkil etish sohasidagi ishlarni tashkil etish olib borilmoqda.

3. 
   Moliyaviy va marketing maqsadlarining vazifalari.
   

Aksiyadorlar yig'ilishiga va Kuzatuv kengashiga Jamiyatning yillik “biznes-rejasi” bajarilishining borishi to'g'risidagi choraklik hisobotlarni,shuningdek lizing faoliyatiga tegishli bo'lgan ishlarning holati to'g'risidagi axborotlarni belgilangan muddatlardaboshqaruv a’zolariga taqdim etilishini ta'minlanganligi, Jamiyatni rivojlantirish dasturlari, moliyaviy dasturlari va “biznes-rejasi”ning ishlab chiqilish, bajarilishini tashkil etish va nazorat qilish kabi vazifalarning aniq taqsimlanligi, Jamiyat tomonidan olingan shartnoma majburiyatlarining bajarilishini, Jamiyat “biznes rejasi”da belgilangan miqdorda foyda olinishini, 2018 yil uchun qishloq xo’jaligi texnikalarini lizingga yetkazib berilishini so’zsiz ta’minlash, barcha xizmat turlarini ko’paytirish va sifatini yaxshilash, mijozlarning talab darajasida xizmat ko’rsatish. Mijozlarga xizmatdan foydalanishda barcha qulayliklarni yaratib berish asosiy maqsaddir.

4. 
   Marketing strategiyasining tahlili.
   

Hozirgi kunda “O’zagrolizing” AJ ning marketing faoliyati rivojlanib bormoqda. O’tgan davr mobaynida kompaniya o’z oldiga qo’ygan moliyaviy maqsadlariga erishib kelmoqda va iqtisodiy ko’rsatkichlar bir me’yorda o’sib bormoqda. Kompaniya lizing xizmatlar bozorini segmentlashda bir qancha mezonlardan foydalangan: mijozlarning faoliyat turi, faoliyat hajmi, to’lov qobilyatining qay darajadiligi, joylashgan o’rni kabi. Bozor segmentlarini nafaqat ularning iqtisodiy jozibadorligi nuqtai nazaridan, balki ma'lum bir segmentda raqobatbardosh bo'lishi uchun lizing beruvchi egallashi kerak bo'lgan muayyan xususiyatlar pozitsiyasidan ham tahlil qilgan.Lizing xizmatini pozitsiyalashtirish, lizing faoliyatida marketingini boshqarishning navbatdagi bosqichi marketing kompleksini ishlab chiqgan, bozorni o'rganish asosida lizing beruvchi lizing xizmatlari sohasida kompaniya uchun bir qator faoliyatni ishlab chiqgan, lizing oluvchining talablariga javob beradigan lizing dasturlarini belgilagan, tanlangan lizing dasturlari uchun talab darajasini prognoz qilingan.Kompaniya hozirda bozordagi ulushini saqlab turish va uni sekin astalik bilan oshirib borishni rejalashtirgan. Raqobatchi lizing kompaniyalarga raqobatda yutquzmaslik maqsadida xizmatlarning narxlariga va sifatiga alohida etibor qaratgan.

5. 
   Daromadlar va xarajatlar tahlili.
   

Kompaniyaning bu yilgi rejasi bo’yicha 876839,0 mln so’m daromad qilishi mo’ljallangan bo’lib davr xarajatlari 39686,2 mln so’m moliyaviy faoliyat uchun to’lanadigan xarajatlari 37262,9 mln so’mni tashkil etishi rejalashtirilgan. 2018 yilda rejadagi balans foydasi 11734,6 mln so’m, jamiyat ixtiyorida 10734,6 mln so’m sof foyda qolishi rejalashtirilmoqda. Jamiyat 2018 yilda o'z tasarrufida qoladigan sof foydadan aksiyadorlar umumiy yig'ilishi qarorida belgilangan foizlar darajasida dividendlar to'loviga va jamiyatning aylanma mablag'larini to'ldirish, lizing oluvchilarga yangi texnika sotib olishga yo'naltirishni rejalashtirgan. Bundan tashqari, jamiyat ixtiyorida qoladigan sof foydani kapitalizatsiya qilish va ustav fondini oshirish orqali O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasida 2012 yil 9 iyulda o'tkazilgan 134-sonli yig'ilish bayonining 6-bandi ijrosini ta'minlash maqsadida, filiallarning moddiy-texnika bazasini yaxshilash, hamda hozirda 2018-yilularga namunaviy loyihada ofis binosi qurilishiga 17000,0 mln so’m mablag’ yo'naltirish belgilangan.

6. 
   Nazorat tahlili.
   

Ushbu reja bo’yicha “O’zagrolizing” AJ faoliyati va foyda olishi darajasi qadamma qadam rivojlanib kelmoqda. Yuqorida aytib o’tilgan ishlarning olib borilishi va nazorati mas’ul shaxslarga yuklatilgan.

Shunday qilib, marketing tadqiqotlarining yo’nalishlari, uning maqsadlari asosida muayyan uslublarda tanlanadi.Qo’llaniladigan uslublar oldinga qo’yilgan natijalarga erishish yo’lida bir-birini to’ldirish, aniqlash, xatoliklarni o’z vaqtida bartaraf etish uchun xizmat qiladi.Tadqiqot qurollari esa, anketa yoki texnik vositalar tarzida bo’lsin axborotlarni zudlik bilan to’plash, ularni qayta ishlash, kelgusi faoliyatda unumli foydalanish vazifasini bajaradi.

“O’zagrolizing” AJ ning asosiy faoliyati qishloq xo’jaligi texnikalarini lizingga berish orqali foyda olish va foydaning predmetiga quyidagilar kiradi:

• 
  Qishloq xo’jaligi texnikalarini lizingga berish xizmati;
  
• 
  Lizing obyektini turlarini ko’paytirish;
  
• 
  Xizmatning raqobatbardoshligini oshirish;
  
• 
  Mijozlarga sifatli xizmatlarni taqdim qilish va qishloq xo’jaligini zamonaviy texnikalar bilan ta’minlash. Agrosanoat majmuasining samarali faoliyatini ta’minlash;
  

Hozirgi kunda jahon miqyosida amal qilayotgan bozor iqtisodiyoti sharoitida faoliyat yuritayotgan har bir xo‘jalik yurituvchi subyekt o‘z faoliyatini uzoqni mo‘ljallangan holda amalga oshirishini taqoza qilmoqda. Ma’lumki bozor iqtisodiyoti tizimini to‘rtta dastak –talab, taklif, narxvaraqobat tartibga solib turadi. Har bir korxona o‘z mahsuloti yoki xizmatinning hayotiyligini oshirish uchun ushbu to‘rtta dastakni qo‘llagan holda o‘rganishi juda katta ahamiyat kasb etadi.Bu borada korxonalarda marketing hamga boshqaruv tizimi qay tarzda yo‘lga qo‘yilganligi muhim omillardan biri hisoblanadi. Ushbu omillarni o‘rganishda va tahlil qilishda korxonalarda marketing faoliyati va tahlil usullaridan biri SWOT analiz usulidan keng foydalaniladi.

SWOT analiz –bu korxonalarning kuchli (Strengths) va kuchsiz (Weakness) tomonlarini aniqlaydigan, shuningdek bozor imkoniyatlari (Opportunities) va xatarlari (Threats) ni o‘rganadigan yoki boshqacha qilib aytganda, korxonaning ichki (Strengths or Weakness) va tashqi (Opportunities or Threats) omillarini hisobga olgan taxlildir. Quyida “O’zagrolizing” aksiyadorlik jamiyatning Swot analizi keltirilgan.( 2.2.6-jadval)

“O’zagrolizing” AJning SWOT taxlili.