Tarix-7 2017.(Uzb). indd

 
t a s h k i l
 
t o p i s h i
ning o ‘sishi boshlanadi. X II asrdan boshlab yangi o ‘zlash- 
tirilgan yerlarda dehqonlar qaramligi bekor qilinib, soliq- 
larning bir qismi pul bilan to ‘lanadigan b o ‘ladi. N atijada 
deh q o n lar yetishtirgan m ahsulotlarining m a ’lum qism ini 
bozorga sotish u chun chiqaradi. Fransiyada feodallar o ‘z 
yerlarini dehqonlarga m erosiy ijaraga bera boshlaydilar. 
Bu tadbir dehqonning yerga m unosabatini ijobiy tom onga 
o ‘zgartiradi.
V iloyatlar orasida m eh n a t taqsim oti boshlanib, N or- 
m andiya — tem ir, tu z ishlab chiqarish, o t va qoram ol 
yetishtirishga; Shampan va Burgundiya — vinochilik, zig‘ir 
tolasidan surp to ‘qishga; Flandriya ju n d an m atolar ishlab 
chiqarishga ixtisoslashib boradi. Savdogarlar bu m ahsu- 
lo tla rn i S h a m p an yarm ark asig a olib b o rard i va ushbu 
m ahsulotlar b u tu n m am lakatga tarqalardi. Parij F ransi- 
yaning eng katta hunarm andchilik va savdo-sotiq markazi 
b o ‘lib qoldi. M eh n at taqsim otining o ‘sib borishi sababli 
v ilo y a tla rn in g o ‘z h o lic h a y ash ash i tu g ad i. S avdo-so- 
tiq u larn i bir-biriga b o g ‘lab q o ‘ydi. V iloyatlar orasidagi 
iqtisodiy aloqalarni rivojlantirish ehtiyojlari feodal tarqoq- 
likni tugatishni taqozo etardi.
V ilo y atlar o ‘rta sid a g i m ehnat taq sim o ti h a r b ir
viloyatning ishlab chiqarishning u yoki bu sohasiga 
ixtisoslashuvidir.
M a m la k a tn i b irla s h tiris h uchun k u ra s h . S h a h a rla r 
yuksalishi bilan yangi ijtimoiy tabaqa — shaharliklar soni 
ko ‘paya boradi. Shaharliklar tabaqasi esa feodallar o ‘zbo- 
shimchaligini cheklaydigan kuchli qirol hokimiyati tarafdori 
edi. Q irolni, shuningdek, m ayda va o ‘rta feodallar ham
q o ‘llagan. U lar kuchli qirol hokim iyati o ‘zlarini graflar, 
gersoglar tazyiqidan xalos etishiga um id bog‘laganlar. Ush- 
bu vaziyatda m arkazlashtirish jarayoniga faqat yirik diniy 
va dunyoviy feodallargina qarshi b o ‘lishgan.
F ran siy a qiroli Filipp II A ngliya qiroli Ioann b ilan
inglizlarning Normandiyadagi mulklari uchun kurash bosh-

---