Ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

Dars o’tKazishning uslubiy metodiK tanminoti. Klaster,

3. 
   Ontologiya: Dunyoni falsafiy tushunish
   

: Olam va odam: falsafiy talqin.Borliq va tabiat falsafasi.

Olam va odamning paydo bo’lishi va evolyusiya haqida hozirgi zamon falsafasi fiKrlari.

Olam va odamning mavjudligi va yashishi bilan bog’liq muammolar- falsafaning asosiy masalasi, olam to’g’risidagi monistiK, dualistiK va plyuralistiK qarashlar hamda ularning bugungi Kundagi ahamiyati.


9





Borliq falsafasi. Borliq tushunchasining mohiyati va matnosi. Ontologiya- borliq falsafasi. Borliq, yo’qliK, mavjudliK, moddiyliK va ruhiyliK tushunchalari. Ularning dunyoviy, diniy va falsafiy talqinlari. Borliq haqidagi tarixiy Konsepsiyalar. Yo’qliK mavjudmi, voqeliKmi yoKi ideal Kategoriyami? Uni moddiyunchiliK tafaKKuri bilan tavsiflab bo’ladimi? Yo’qliK teologiyaning Kategoriyasi sifatida.

Tabiat tushunchasi. Tabiat tushunchasi, uning falsafiy mohiyati va mazmuni. Naturfilosofiya-tabiat falsafasi. Jonli va jonsiz tabiat. Ularning bir butunligi, uzviy aloqadorligi. Hayot, uning qadr-qimmati muammosi. Erda hayotning vujudga Kelishi to’g’risida dunyoviy va diniy qarashlar, tatlimotlar va ularning asosiy g’oyalari.

Matruza rejasi: (2 soat)

1. 
   Olam va odamning paydo bo’lishi va evolyusiyasi haqida hozirgi zamon falsafasi.
   
2. 
   Borliq tushunchasining mohiyati va matnosi. Ontologiya-borliq falsafasi.
   
3. 
   Tabiat tushunchasi, uning falsafiy mohiyati va mazmuni.
   
4. 
   Naturfilosofiya-tabiat falsafasi.
   

Seminar rejasi: 1-mashg’ulot (2 soat)

1. 
   Borliq tushunchasi uning falsafiy mohiyati. Borliq va yo’qliK. Borliq haqidagi tarixiy Konsepsiyalar.
   
2. 
   Borliqning asosiy shaKllari: Moddiy va matnaviy borliq; Tabiat va inson borlig’i.
   
3. 
   Falsafada substansiya muammosi. Monizm, dualizm va plyuralizm.
   

Seminar rejasi: 2-mashg’ulot (2 soat)

1. 
   Materiya haqida falsafiy tushuncha. Olamning moddiy birligi.
   
2. 
   Borliqning mavjudliK usullari.
   

1. 
   HaraKat tushunchasi. HaraKatning shaKllari.
   
2. 
   Fazo va vaqt, ularning mohiyati va o’zaro aloqadorligi haqida.
   

Olam va odam munosabatlarini falsafiy tushunish.

1. 
   Olamning mavjudligi haqidagi muqobil falsafiy tatlimotlar, ularning mazmuni va yo’nalishlari
   
2. 
   Olam mavjudligini turKumlashtirish tamoyillari.
   
3. 
   Olamni tabiiy -ilmiy va teologiK tushunishning xususiyatlari
   
4. 
   Borliq tushunchasining falsafiy mazmuni.
   
5. 
   Borliq to’g’risida muqobil falsafiy tatlimotlar.
   
6. 
   MiKro, maKro va mega dunyo tushunchalarining mazmuni.
   
7. 
   Materiya tushunchasi.
   
8. 
   Tabiatning mavjudliK xususiyatlari va shaKllari.
   
9. 
   Tabiatda hayot va o’lim muammosi.
   
10. 
    Hayotning paydo bo’lishi haqidagi falsafiy qarashlar.