Sh. Sh. Shodmonov, U. V. G'Ofurov iqtisodiyot nazariyasi o'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan Toshkent «iqtisod-moliya»


-chizmaTalab bo'yicha narx egri chizig'i



Download 61,19 Mb.
bet115/305
Sana13.04.2022
Hajmi61,19 Mb.
#548903
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   305
Bog'liq
иктисод назарияси.FR10

9.6-chizmaTalab bo'yicha narx egri chizig'i



Talab miqdori








Bir vaqtning o'zida monopohya va monopsoniya hisoblanuvchi firma o'zining daromadini «narxlar qaychisi» usuli orqah ahamiyatli darajada oshiradi. Bunda monopol yuqori va monopol past naixlardan foydala- nilib, ular o'rtasidagi farq xuddi qaychining ikkita kesuvchi tomoni bir- biridan uzoqlashgandagi singari kattalashib boradi. Narxlarning bunday harakati tovarlar ortiqchaligi va taqchilligi hududlarining kengayishiga asoslanadi. U sanoatning ko'plab qayta ishlovchi korxonalari uchun xos- dir. Bu korxonalar o'zlarining tayyor mahsulotlariga undirma sanoat tar- moqlarida o'rnatilgan narxlarga nisbatan bir necha marta yuqori narx o'rnatadilar.
XX asming ikkinchi yarmida AQSH, Fransiya, Buyuk Britaniya va boshqa g'arb mamlakatlarida agrobiznes sohasining kengayishi bilan narxlar qaychisi aspsiy usullardan biriga aylanib, uning yordamida yirik firmalar o'rta va mayda fermerlarni qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishidan siqib chiqardilar.
Oligopoliya sharoitida narxning shakllanishi. Oligopoliya sharoitida narxning shakllanishi tarmoqdagi tovar ishlab chiqaruvchilar tomonida

n
qo'llaniluvchi «ergashish» hamda «inkor etish» xatti-harakatlari orqah izohlanadi.
«Ergashish» holatida bir oligopolist tomonidan narx bo'yicha qilin­gan o'zgarish (narxning pasayishi yoki oshirilishi)ga qolgan oligopo- listlar tomonidan ham ergashish, ya'ni shunday o'zgarishlar qilish kuzatiladi. Odatda, bozorda o'z tovarlariga narxni pasaytirish orqali iste'molchilari soni hamda sotish hajmini oshirishga qaror qilgan oli­gopolist xatti-harkatiga javoban qolgan oligopolistlar ham narxlarni pasaytiradilar. Natijada narxning umumiy pasayishi ro'y berib, bozordagi ulush oldingi holda qoladi, ya'ni ohgopolistning xatti-harakati samara bermaydi.




Q


0 QM...Qz Qo „Qi

«Inkor etish* holatida bir oligopolist tomonidan narx bo'yicha qi­lingan o'zgarish (narxning pasayishi yoki oshirilishi)ga qolgan oligopo­listlar tomonidan inkor etish, ya'ni hech qanday javob o'zgarishlari qilmaslik kuzatiladi. Ko'pincha bunday holat oligopolist tomonidan o'z tovariga narxni oshirgan chog'ida ro'y beradi, ya'ni qolgan oligopo­listlar tovarlari narxlarini oshirmaydilar. Natijada narxni oshirgan oli­gopolist o'z iste'molchilarini yo'qotib, bozordan siqib chiqariladi. Yuqorida bayon etilgan holatlar natijasida oligopolist firmaning talab egri chizig'i «siniq egri chiziq» ko'rinishini oladi (9.7-chizma). Bunday ho- latni birinchi bo'lib XX asrning 40-yillarida amerikalik iqtisodchi P.Suizi tavsiflab bergan.
9.7-chizma

Download 61,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   305




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish