Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

8.2. Qishloq joylarida turizm resurslari.
Qishloq turizmi haqida gapiradigan bo’lsak, XX asr boshlarida Sankt - Peterburg 
aristokratlari va ular qatoriga o’zlarini qo’yuvchi bylar ham Baden – Badenda dam 
olishga qurblari yetmagan. Bunday kishilar o’sha vaqtlarda kurort rayon hisoblagan 
Martishkino (Peterburgning janubiy qismi)da yoki Finlyandiya poytaxtiga 30 km. lik 
yo’l   bo’lgan   Teriokoda   arzon   dala   hovlilarni   dam   olish   uchun   ijaraga   olishgan. 
Sababi, u yerda xorij pasportlarini rasmiylashtirish kerak bo’lmagan. Bunday dala 
hovlilarni ijaraga oluvchi talabdorlar asosan ziyolilar bo’lgan.
Dam  olish vaqti har qanday shaharlik uchun qishloqdami yoki hovlidami juda 
ham maroqlidir. Bu hayot talabi, me’yoridir. Har qachon ham dala hovlilarni yoki 
boshqa   joylarni   ko’p   yillar   davomida   ishonganva   tekshirilgan   joylarda   dam  olish 
57

---

uchun ijaraga olingan. Qishloq turizmining o’ziga xos tomonlari shundaki, masalan, 
Sisiliyaning agrar viloyatlorida ishchi kuchi keragidan ortiqligi kambag’al turistlarni 
yoki   talabalarni   ish   haqi   to’lamasdan,   boshrana   va   ovqat   uchun   ishga   yo’llash 
mumkin. Bunday «dam oluvchi» o’sha yerga borib qaytishi uchun mablag’  topsa 
bo’lgani. Yo’l-yo’lakay bir-ikki kun plajlarda cho’milish, muzeylarni, yodgorliklarni 
va boshqalarni ko’rishi mumkin.
Hozirgi  vaqtda   qishloq   turizmi   alog’ida   daromad   keltirilgan   tur   hisoblanib, 
dunyo turizm bozorida alohida qat’iy o’rin tutadi. Qishloq turizmi dengiz kurortlari 
kabi katta hajmlar bilan raqobatlasha olmasa ham, turizm sohasida muayyan o’rin 
tutadi.   Uni   o’rganib   rivojlantirish   alohida   e’tiborga   loyiq.   Respublikaimz   qishloq 
turizmi yo’q darajada. Qishloqdagi aholining kamligi, tabiatning tozaligi, ekologik 
jihatdan qulayligi tufayli uning kelajagi bor.
Aytish  joizki, qishloqlarada turist bo’lib turish, kurort zonalari yoki mashhur 
turistik   markazlarga   nisbatan   ancha   arzon.   Hamma   ham   qimmatbaho   turistik 
markazlarda   dam   ololmaydi,   shu   jihatdan   qishloq     turizmni   rivojlanish   katta 
ahamiyatga ega. Qishloq turizmi quyidagi hollarda amalga oshiriladi: 
-
qishloq  joylarda   aholida   kategoriya   odamlar   uchun   ularning   pul   mablag’lari 
miqdoriga qaramay, masalan, oilaning an’analariga ko’ra;
-
vrach  maslahatiga binoan qishloq   iqlim sharoitlarida sog’lomlashtirishni olib 
borishga ko’ra;
-
tabiat bilan yaqinlik, ko’proq vaqtni toza havoda o’tkazish maqsadiga;
-
ekologik toza va arzon mahsulotlar bilan oziqlanish mumkinligi uchun;
-
qishloq  xo’jaligi ishlari bilan band bo’lish, ishlash uchun real imkonlar borligi;
-
hayot uchun zarur bo’lgan kerakli narsalarni topish maqsadida minglab kilometr 
masofani bosib o’tirmaslik uchun;
-
boshqa  ijtimoiy   guruhidagi   odamlar   bilan   muloqotda   bo’lish,   ularning 
madaniyati,   urf-odati   bilan   tanishish,   bayramlari   va   o’yinlarida   qatnashish 
imkoniyatini mavjudligi.
  Yuqorida   ta’kidlaganimizdek,   mamlakatimiz   rekreatsiya   resurslariga   boy 
hisoblanadi.   Rekreasiya   resurslari   bu   -   turli   komponentlar   birikmasidan   iborat, 
insonning   dam   olishi   va   davolanishi   ehtiyojlarini   qondirishga   xizmat   qiladigan 
vositalardir. Kelib chiqishi va foydalanish xususiyatlariga ko’ra rekreasiya resurslari 
ikki guruhga ajratiladi: tabiiy va antropogen rekreasiya resurslari. 
Tabiiy rekreasiya resurslariga, hududiy tabiiy komponentlar birikmasidan iborat, 
go’zal   tabiat   go’sha(landshaft)lari   kiradi.   Ular   daryo,   ko’l,   dengiz   bo’ylari,   tog’ 
etaklaridagi o’simlik dunyosi, xilma – xil manzarali joylar, mineral suvli shifobaxsh 
maskanlar   bo’lishi   mumkin.   Undan   tashqari   aholining   dam   olishi,   sport   bilan 
shug’ullanishi, ov qilishi imkoniyatlari uchun keng hududlar, shahar atrofidagi yashil 
mintaqalar,  park va bog’lar yoki qo’riqxona, milliy bog’lar ham tabiiy rekreasiya 
resurslaridir.