Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

9.3. O’zbekistonda turizm infrastrukturasi holati va uni yaxshilash 
chora – tadbirlari.
Turizm     infratuzilmasi   deganda   –   turistlarning   turistik   resurslaridan 
foydalanishni ta’minlovchi binolar tizimi, muhandislik va kammunikasiya tarmoqlari, 
shu   jumladan,   yo’llar,   turizmning   xilma-xil   korxonalari   hamda   turizm 
korxonalarining ishlatilishini ta’minlashga imkon yaratadi. Bu avtomobil va temir 
yo’llar, yo’l harakatini, havo yo’llarini, dengiz va daryo yo’llari harakatini tartibga 
soluvchi tizimlar, issiqlik, elektr va telefon aloqalari bilan ta’minlash va boshqalardir.
Bugungi   kunda   O’zbekiston   Respublikasida   “Turizm   to’g’risida”   gi   qonun, 
2006-2010   yilgacha   O’zbekistonda   turizmni   rivojlantirish   bo’yicha   davlat   dasturi 
to’g’risida   qator   me’yoriy   hujjatlar   turistik   infratuzilmalarni   rivojlanitirish   uchun 
kuchli turtki bo’ldi. Respublikamizda 20 dan ziyod turistik yo’nalishlar chet ellik 
turistlarni o’ziga jalb etib kelmoqda. Bu yo’nalishlar asosan YUNESKO tomonidan 
ishlab chiqilgan madaniy tanishuvlar dasturi asosida tayyorlangan bo’lib, O’zbekiston 
Markaziy Osiyodagi muvofiqlashtiruvchi markazlardan biri sifatida ko’rsatilgan.
O’zbekistonda   turizm   infratuzilmasining   rivojlantirishda   barcha   infrastruktura 
obyektlarini jahon andozalariga yetkazib, turistlar talabini qondirish kerak. Buning 
uchun   turizm   infrastrukturasining   tarkibiy   qismlari   mehmonxona,   transport,   oziq-
ovqat,   dam   olish,   davolash   va   boshqa   ko’ngil   ochar   xizmatlarni   yuqori   darajada 
ko’tarishimiz mumkin.
Hozir 24 mamlakat bo’yicha 44 marshrutda xalqaro reyslarni xaftada 5-6 marta 
muntazam bajarmoqdalar. Transport infrastrukturasi O’zbekiston miqiyosida yaxshi 
rivojlanmagan.   Masalan,   “O’zbekiston   havo   yo’llari”   Milliy   Aviakompaniyasi 
strukturasidagi barcha viloyatlar markazini bog’lovchi 12 ta aeroportdan faqat 5 tasi 
xalqaro andozalarga javob bermaydi, lekin ushbu aeroportlarda hozirda ta’mirlash va 
zamonaviy texnologiyalar bilan jihozlash ishlari olib borilmoqda.
Ovqatlantirish   infrastukturasida   yutuqlarimiz   ko’proq,   mehmonxonalar 
qoshidagi yoki yakka tarzda restoran, bar, kafelar, yaxshi ishlab nafaqat turistlarga, 
ballki   mahalliy  aholiga  xizmat  ko’rsatmoqda.   Ayrim  oqvatlantirish  obyektlarining 
ahvoli,   xizmat   ko’rsatish   darajasi   talabga   javob   bermaydi.   Agar   ovqatlantirish 
obyektlari sanitariya holati nazorat qilinib, ovqatlar va xizmat ko’rsaishning turli ish 
shakllari joriy etilsa, ijobiy yutuqlarga erishgan bo’lamiz.
Turizmni rivojlanitirishda mamlakatimizning diqqatga sazavor joylari faoliyatini 
kengaytirish   muhimdir.   Shuning   uchun   ham   tarixiy   va   zamonaviy   arxitektura 
obyektlari ahvolini saqlash har birimizning burchimizdir. Agar Samarqand, Buxoro, 
Xiva va Toshkent shaharlarida xalqaro turizm uchun maxsus ochiq iqtisodiy hududlar 
67

---

tashkil   qilish   bo’yicha   qonunlar   amalda   joriy   etilsa,   tarixiy   obidalarimizni 
rekonstruksiyalashga jiddiy e’tibor beriladi. Chunki bu obidalar mamlakatimizning 
buyuk o’tmishi, allomalari va unitilmas tarixidan dalolat beradi.
Hozirgi   vaqtda   O’zbekistonda   turizm   bozorida   juda   keskin   raqobat   vaziyati 
xukm surmoqda, shuning uchun iqtisodiy qonunlar, menejment, marketing bilimlarini 
o’rganmasdan   turib,   biznesdagi   raqobat   kurashida   g’olib   bo’lish   mumkin   emas. 
Aynan shu bilimlar turistik biznes mutaxassislariga zarur qarorlarni qabul qilishga, 
faoliyatini   rejalashtirishga   xatoliklarga   yo’l   qo’ymaslikka,   korxonani   gullab 
yashnashga imkon yaratadi.
O’zbekistonda   4000   ta   turistik   obyektlardan   faqat   500   ga   yaqini   xizmat 
ko’rsatib, qolganlari esa restavlasiyalash duchun yirik miqdordagi investisiyani talab 
qiladi.   Shuning   uchun   ham   turizm   moddiy-texnika   bazasini   rivojlantirish, 
ko’rsatilayotgan   sifati   va   darajasini   oshirish   uchun   “O’zbekturizm”   Milliy 
kompaniyasi investision programma ishlab chiqqan bo’lib, u 1998-2005 yillarni o’z 
ichiga olgan edi.