Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi

Endosperm  yoki  oziq  modda.  Endosperm  (yunon.  endon-ichida;  sperma-urug‘,  don) 
qo‘shaloq urug‘lanish natijasida murtak haltasining hujayrasidan hosil bo‘ladi va t r i p l o i d 
hujayradan iborat. 
Demak,  urug‘ning  murtagi  va  endospermi  bir-biridan  keskin  farq  qiladi.  Ba’zi 
o‘simliklarda  masalan,  bir  pallalilarda  (bug‘doy,  piyoz,  lola,  piyozgul  va  boshqalardan)  urug‘ 
murtagi  shu  darajada  kichik  bo‘ladiki,  urug‘ning  deyarli  butun  ichki  qismini  endosperm 
egallaydi, Bu xildagi urug‘lar e n d o s p e r m l i u r u g‘ l a r deb ataladi. 
Endospermli  urug‘lar  ko‘pincha  bir  pallalilar  (bug‘doydoshlar,  piyozdoshlar),  ikki  pallali 
o‘simliklardan ituzumdoshlar, ziradoshlar, sutlamadoshlar (kanakunjut)da uchraydi. 
Ko‘pgina  o‘simliklarda,  aksincha  murtak  o‘sib  endospermni  o‘zlashtirib  yuboradi  va 
endosperm urug‘ po‘sti ostida bir necha qator hujayralar shaklida qoladi yoki butunlay qolmaydi 
(burchoqdoshlar,  astradoshlar,  butguldoshlar,  qovoqdoshlar  va  hokazo).  Bu  xildagi  urug‘lar