Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi


Urug‘lanish  va  urug‘ning  rivojlanishi.  Chang  naychasining  hosil  bo‘lishi



Download 13,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet179/432
Sana11.08.2021
Hajmi13,88 Mb.
#145422
1   ...   175   176   177   178   179   180   181   182   ...   432
Bog'liq
botanika yuksak osimliklar sistematikasi.

Urug‘lanish  va  urug‘ning  rivojlanishi.  Chang  naychasining  hosil  bo‘lishi.  Chang 
urug‘chining tumshuqchasiga tushgandan so‘ng ma’lum vaqt (15-45 min. bir necha soat yoki bir 
necha  hafta)  o‘tgandan  keyin  bo‘rtib  o‘sadi  va  uning  sifonogen  (vegetativ)  hujayrasidan  hosil 
bo‘lgan  chang  naychasi  apertur  orqali  chiqib,  ustuncha  to‘qimasi  bo‘ylab  o‘sib  tugun  tomon 
yo‘naladi.  Shundan  so‘ng  eng  hayotchan  va  kuchli  naycha  urug‘  yo‘li  (mikropil)  ga  birinchi 
bo‘lib  etib  keladi  va  shu  orqali  urug‘kurtakka  o‘tadi.  Bu  hodisaga  paragamiya  deb  ataladi. 
Ba’zan chang naychasi xalaza orqali to‘g‘ridan-to‘g‘ri urug‘kurtak yoki embrion haltasiga o‘tadi 
–  bunga  xalazagamiya  deb  ataladi.  Xalazagamiya  birinchi  marotaba  1894-yili  Trebom  degan 
olim  Avstraliya  qit’asida  o‘sadigan  qadimgi  saqlanib  qolgan  kauzarin  degan  o‘simlikda, 
keyinchalik S.G. Navashin esa oq qayinda aniqlagan. 
Chang naychasi urug‘kurtak xaltasiga yetgandan so‘ng urug‘kurtak devori eriydi va chang 
naychasi embrion xaltasining markaziy yadrosi tomon harakat etadi va ishqalanish natijasida uni 


 
125 
uchi  eriydi.  Shundan  keyin  uning  ichida  ikkita  spermiya  hujayralari  embrion  xaltasiga  chiqadi. 
Sperma  hujayralaridan  bittasi  tuxum  hujayra  yadrosiga,  ikkinchisi  embrion  xaltasining 
ikkilamchi  yadrosiga  qarab  yo‘naladi  va  u  bilan  qo‘shiladi.  Natijada  yopiq  urug‘li  o‘simliklar 
uchun eng muhim xususiyatlardan biri qo‘shaloq urug‘lanish sodir bo‘ladi. Chang naychasining 
mikropila orqali o‘tishiga parogamiya, xalaza tomondan o‘tishiga xalazogamiya deb ataladi. 
Qo‘shaloq  urug‘lanishni  1898  yili  rus  botanigi  S.G.  Navashin  piyozdoshlar  oilasiga 
mansub  Lilia  martana  va  Fritillaria  tenella  degan  o‘simliklarda  aniqlagan.  Keyinchalik 
urug‘langan  tuxum  hujayra  yadrosidan  murtak,  ikkilamchi  triploid  yadrodan  esa  endosperm 
taraqqiy  etadi.  Shuning  uchun  ham  yopiq  urug‘li  o‘simliklarning  endospermi  ochiq  urug‘lilar 
endospermidan farq qiladi. 
S.G.  Navashin  tayoqchasimon  yoki  chuvalchangsimon  shaklda  spermalarning  harakatini 
kuzatgan. 
 

Download 13,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   175   176   177   178   179   180   181   182   ...   432




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish