Qashqadaryo viloyati xalq ta’limi boshqarmasi dehqonobod tuman xalq ta’limi bo’limi tassarufidagi

Zaharli ilonlar: oddiy qora ilon, gyurza, ko'zoynakli va boshqa ilonlar, shuningdek, qoraqurt va tarantul singari o‘rgimchaklarning chaqishi hayot uchun xavflidir. Bunda birinchi tibbiy yordamni darhol ko‘rsatish kerak. Jarohatdan so’ng 4-5 daqiqa davomida bir necha tomchi qon siqib chiqariladi. Jarohatdan qonni so’rib olib tashlash uchun jarohatga qonso’rar banka qo’yiladi. Zaharni og‘iz bilan so‘rib olib tashlash yaramaydi — odamning og‘iz shilliq pardasida arzimas shikastlar yoki og‘riq tishlari bo‘lsa, bu xavffi. Ilon (gyurza, ko‘zoynakh ilon) chaqqan odamga ilon chaqqanidan keyin bir soatdan kechiktirmay antigyurza zardobini ukol qihsh zarur. Bunday zardob bo‘lmasa, ilon chaqqan joyni yonib turgan gugurt bilan kuydirish tavsiya etiladi. So‘rilib o‘tishga ulgurmagan zahar parchalanib ketadi. Odamni asalari tukli ari, sariq arilar cliaqib olganida, jarohatdan ari nayzasi olib tashlanib, ustiga novshadil spirti aralashtirilgan suv bilan primochka (malham) qo'yib qo‘yiladi.


Bog‘lam turlari, ularni qo'yish qoidalari. Bog’lam jarohatni bekitib, bog‘lab qo‘yish uchun ishlatiladigan materialdii. Bog’lamni jarohatga qo‘yish jarayoniga bog‘lash deb aytiladi. Bog‘lam ikki qismdan: jarohatga taqalib turadigan ichki va bog'lamni tutib, ushlab turadigan tashqi qismdan iborat. Bog‘lamning ichki qismi steril bo‘lishi kerak.
Birinchi marta qo‘yib bog‘lanadigan bog’lam birlamchi steril bog‘lam deyiladi. Bog‘lamlarni qo‘yish paytida ortiqcha og‘riq bo'lmasligiga harakat qihsh zarur. Bintni o‘ng qo‘lda ushlab, chap qo’l bilan esa bog‘lamni tutib turish va bint o'ramlarini rostlab borish kerak. Bintni bog'lamdan uzmasdan turib, chapdan o‘ngga qarab, yozib boriladi va navbatdagi har bir o‘rami bilan oldingisining yarmisigacha qoplab o'ralaveradi. Qon aylanishiga xalal bermaslik uchun bog lamni uncha qattiq bosmaydigan (bosib turadigan maxsus bog’lam qo‘yish kerak bo‘ladigan hollardan tashqari) va jarohatdan tushib ketmasligi uchun uncha bo'sh qilmasdan qo‘yiladi.
Birlamchi bog‘lam qo‘yishdan awal, jarohatga iflos narsa tushirmay, shikastlanganga ozor bermagan holda jarohatni ochib, yalang'ochlash kerak. Jarohatning og'ir-yengilligi, ob-havo va mahalliy sharoit inobatga olinib, ustki kiyim yechib olinadi yoki qirqib tashlanadi. Kiyim awal sog‘lom tomondan, keyin shikastlangan tomondan yechiladi.
Ayozli paytlarda jabrlanuvchi sovqotib qolmasligi, shuningdek, ahvoli og'irlarga shoshilinch ravishda birinchi tibbiy yordam ko'rsatilayotganda, kiyimning jarohat sohasidagi qismi qirqib olinadi. Jarohatga yopishib qolgan kiyimni uzuib ilish yaramaydi, uni qaychi bilan ohista qirqib olish va so’ngra bog’lam qo’yish kerark.


Bosh va ko‘krakka steril bog'lamlar qo’yish. Bosh shikastlangan paytda, har xil bint bog'lamlar, kosinkalar, steril salfetkalar va yopishqoq plastirdan foydalanib, bog‘lab qo'yish mumkin.