Qapcha ilon

Ko`paytarish. Zarafshon qo`riqxonasida ko`paytirish tajribasi mavjud.

Muhofaza choralari. Ovlash taqiqlangan. Zarafshon qo`riqxonasida muhofaza ostiga olingan.

41.	To`xta tuvaloq Great Bustard Otis tarda Linnaeus. 1758 ssp. tarda Linnaeus, 1758
Maqomi. 1: Janubiy Palearktika turining butunlay yo`q bo`lib ketish arafasidagi ko`chmanchi G`arbiy kenja turi. TMXI 1-Qizil ro`yxatiga kiritilgan. Tarqalishi. Usturt yassi tekisligi (uchib o`tish) Janubi-sharqiy Qizilqum, Zarafshon d. vohasi, Surxondaryo, Sherobod daryolarning quyi qismlari (uchib o`tish, o`tmishda — qishlash); Mirzacho`l va Dalvarzin cho`li, Nurota t. etaklari (uchib o`tish, o`tmishda-uyalash), O`zbekistondan tashqarida: Yevropa, Shimoliy Afrika, Qozog`iston, G`arbiy Sibir janubi (uyalash); G`arbiy Osiyo (uyalash, qishlash); Turkmaniston, Tojikiston (qishlash), Sharqiy Sibir janubi, Mug`uliston, Primoryye (uyalash); Koreya, Xitoyda (qishlash) — boshqa kenja turi. Yashash joylari. Tog` etaklaridagi ser o`tli tekisliklar, yarim cho`llar, bedazorlar. Soni. O`tmishda uyalashi kam, qishlashi odatiy bo`lgan, hozirda na uyalamay, na qishlamay qo`ygan; yakka holda va kichik guruh (11-gacha) bo`lib uchib o`tadi. Yashash tarzi. Bahorgi uchib o`tishi — mart-aprelda. Aprel-mayda yerga 2-3 tuxum qo`yadi va 21-28 kun bosib yotadi; poloponlari iyun-iyulda ucha boshlaydi. Kuzgi uchib o`tishi — oktabr-noyabrda. Cheklovchi omillar. Yarim cho`l zonalarida qo`riq yerlarning o`zlashtirilishi natijasida yashash joylarining yemirilib ketishi.