O'zbekiston respublikasi turizm va sport vazirligi

Katta tanaffuslarda (oraliq) sog‘lomlashtirish gimnastika mashqlari va turli hil о‘yinlar tashkil etiladi. Ma’lumki о‘rta maxsus о‘quv yurtlarida ham darslar oralig‘ida 20-30 daqiqa (ba’zilarida 1-soat) tanaffus beriladi. Bunda boshqa tadbirlar, yumushlar qatorida gimnastika mashqlari va ularni aks ettiruvchi harakatli о‘yinlar, estafetalar uyushtiriladi. Buning asosiy tashkilotchisi guruh (sinf) jismoniy tarbiya tashkilotchisi (fizorg) hisoblanadi. Uning tashabbusi va bevosita raxbarligida ob-havo va fasllarga qarab 10-15 daqiqalik gimnastika mashqlarini bajariladi. Bunda umumrivojlantiruvchi jismoniy mashqlar, harakatli о‘yinlar, voleybol, futbol va boshqa о‘yinlarning qismlari (elementlari) dan foydalaniladi. Bunday tadbirlar asosan musobaqa shaklida о‘tkazilib, qatnashchilarning harakat malakalarini oshirish, ularni sport turlariga qiziqtirish kabi vazifalar mujassamlashish mumkin.

Arg‘amchida (skakalka) bir oyoqlab va ikki oyoqni juft qilib joyda sakrashlar, 15-20 m, masofaga kim tez sakrab boradi, mazmunidagi estafetali о‘yinlar, xari (brevno) ustidan tez va yiqilmasdan ma’lum vaqtda о‘tish va shunga о‘xshash о‘yinlarni tashkil qilinadi.

Xulosa qilib aytganda, sog‘lomlashtiruvchi gimnastikaning turlari, sha-kllari va bajarilish usullari hilma-hil hamda kо‘lami juda keng hisobla-nadi. Bunda eng muhim bо‘lgan asosiy gimnastikada saf, tartib mashqlarining hilma-hilligi, ularni bajarish uchun aqliy va jismoniy jihatdan taraqqiy qilishni taqozo etadi. Ayniqsa umumrivojlantiruvchi mashqlar, ularning majmuiy (kompleks) shakllari, mazmunlari kishilarning jismoniy sifatlarini oshirishda xizmat qilishi muhim ahamiyatga egadir. Shuningdek gigiyenik gimnastika, jismoniy tarbiya laxzalari, katta tanaffuslarda tashkil etiladigan gimnastika mashq-о‘yinlari shug‘ullanuvchilarning yalpi ravishda mashg‘ul bо‘lishi, faol ishtirok etishi yо‘llari bilan sog‘lomlashtirish tadbirlarini amalga oshiriladi.

О‘quvchi-yoshlar asosiy gimnastikaning mazmun, maqsad va ularni tashkil qilish usullarini nazariy hamda amaliy jihatdan tо‘la egallashlari zarurdir. Bо‘lajak mutaxassislar kelgusi mehnat faoliyatlarida gimnas-tikadan sog‘lomlashtirish maqsadida turli tadbirlar tashkil qilishlariga tо‘g‘ri keladi. Bunda bevosita faol ishtirok etish, mehnatkashlarga rahbarlik qilish, ularning salomatligini yaxshilash, eng muhimi ish qobiliyatlarni kuchaytirish orqali mehnat samaradorligiga erishishni ta’minlash zarur bо‘ladi.