O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti k. Z. Xomitov

4.4. Daromadga asoslangan yondashuv va undagi usullar 
 
Daromadga asoslangan yondashuvda bir necha usullar qo‗llanilishi 
mumkin. Ularning asosiylari: daromadlarni kapitallashtirish usuli va 
pul oqimlarini diskontlash usuli.
Daromadlarni kapitallashtirish usuli sof operatsion daromadni 
(SOD) kapitallashtirish koeffitsiyentiga bo‗lish yo‗li bilan uni
to‗g‗ridan-to‗g‗ri qiymatga aylantirishga asoslangan.
Kapitallashtirish koeffitsiyenti – bu daromadlar oqimini yagona 
qiymat summasiga keltirishda qo‗llaniladigan stavka. Biroq, bizning 
fikrimizcha, mazkur holat berilgan ko‗rsatkichning matematik 
mohiyatini tushuntiradi. Iqtisodiy nuqtayi nazardan kapitallashtirish 
koeffitsiyenti investorning daromad normasini aks ettiradi.
Daromad kapitallashtirish usuli quyidagi holatlarda, ya‘ni: 

daromad oqimlari barqaror manfiy o‗lchamlar bo‗lganda; 

daromad oqimlari barqaror izchil jadallik bilan oshib borganda 
qo‗llaniladi.
 
Mazkur usulni quyidagi holatlarda, ya‘ni:

daromadlar oqimi barqaror bo‗lmaganda; 

ko‗chmas mulk obyekti qurilishi tugatilmagan bo‗lsa yoki 
obyekt katta hajmda rekonstruksiya ishlarini talab qilsa; 

ko‗chmas obyektlari sotilishi va ijara olish haqida real bitimlar, 
ekspluatatsiya xarajatlari bo‗yicha ma‘lumot yoki sof operatsion
daromad va kapitallashtirish stavkani hisoblashga qiyinlashtiruvchi
boshqa ma‘lumot bo‗lmaganda qo‗llash tavsiya etilmaydi.
 
To‗g‗ridan-to‗g‗ri kapitallashtirish usuli eng tipik yillik daromadni 
qiymatga uni daromadning baholash obyektiga o‗xshash ko‗chmas mulk 
obyektlari qiymatiga nisbati haqidagi bozor ma‘lumotlari tahlili asosida 
hisoblangan kapitallashtirish stavkasiga bo‗lish yo‗li bilan to‗g‗ridan-
to‗g‗ri o‗zgartirishga asoslangan:

---

100 
I 
V = -------- , 
R 
bu yerda: