O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qo’qon davlat pedagogika instituti xamraqulov zafarjon yigitaliyevich

 
Tibbiy yo’sindagi majburlov choralarining turlari va tayinlanishi
Tibbiy yo’sindagi majburlov choralari ruhiy holati buzilgan shaxslar 
salomatligini psixiatriya yordamida tekshirish, profilaktika qilish, diagnoz qo’yish, 
davolash, parvarishlash hamda tibbiy-ijtimoiy jihatdan tiklashga yo’naltiriladi. 
Ushbu jarayonda ruhiy holati buzilgan shaxslarga qonuniylik, rahm-shafqat, 
insonparvarlik kabi tamoyillar asosida psixiatriya yordami ko’rsatiladi.
Sud tomonidan tayinlangan ekspertiza tibbiy yo’sindagi majburlov 
choralarini qo’llash masalasida quyidagi masalalarni aniqlab olishi lozim: 

shaxsning jinoyat sodir etish paytida ruhiy holati surunkali yoki 
vaqtincha buzilganlik, aqli zaiflik, ruhiy holatning boshqacha 
buzilganligi; 

jinoiy jazo berishning axloqiy tuzalish yo’liga kirishiga ta’siri; 

ruhiy holat buzilishining surunkali yoki tuzalishi mumkinligi; 

shaxs ruhiy holatining buzilishi tufayli yangi ijtimoiy xavfli qilmish 
sodir etishi mumkinligi; 

shaxsning ruhiy holati protsessual harakatlarda qatnashishi uchun 
loyiqligi; 

shaxsning aqli rasolikni istisno qilmaydigan ruhiy holatining buzilgan-
buzilmaganligi.

---

203 
Mazkur holatlarning ekspertiza orqali aniqlanishi shaxsga nisbatan tibbiy 
yo’sindagi majburlov choralari tayinlanishi uchun asos bo’ladi.
Tibbiy yo’sindagi majburlov choralari sud qarori asosida shaxsning ruhiy 
holatining ijtimoiy xavfliligi darajasi, kasallikni davolash orqali shaxsning 
tuzalishi imkoniyatlari asoslarida amalga oshiriladi. Ruhiy holatning buzilganlik 
darajasi tibbiy yo’sindagi majburlov choralarining turlaridan birini aniq tanlashga 
yordam beradi. Jinoyat kodeksining 93-moddasi tibbiy yo’sindagi majburlov 
choralarining quyidagi turlarini belgilaydi: