O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qo’qon davlat pedagogika instituti xamraqulov zafarjon yigitaliyevich

Topshiriq
21 yoshga kirgan yigit 15 yoshga to’lgan tanishini birga o’g’rilikka kirishga
ko’rdirdi. O’g’rilikdan topilgan mulkdan berishni va’da qildi. Ikkovi o’g’rilikka
kirganda qo’lga tushib qoldi. Tergovchi ularning har ikkisini javbgarlikka tortdi.
15 yoshlining onasi bolasidan 21 yoshli yigit foydalanganligini, bolasini aybi
esa yo’qligini aytdi. Advokat ham buni quvvatladi.
- 15 yoshlining harakatlariga baho bering

---

193 
Voyaga yetmaganlarni ijtimoiy xavfi katta bo’lmagan yoki uncha og’ir 
bo’lmagan jinoyatni sodir etishi ozodlikdan mahrum etish bilan bog’liq bo’lmagan 
jazoning qo’llanilishiga olib keladi. Qo’llaniladigan jinoiy jazo mahkumni axloqan 
tuzalish yo’liga o’tishini ta’minlashi lozim. Sud tomonidan jazo qo’llamasdan ham 
maqsadga erishish mumkin deb hisoblansa, majburlov choralari qo’llaniladi.
Voyaga yetmaganlarga nisbatan qo’llaniladigan majburlov choralari JKning 
88-moddasidan o’rin olgan. Ushbu moddada belgilangan qoidaga ko’ra, voyaga 
yetmagan shaxslarga qo’llaniladigan majburlov choralari quyidagilardan iborat: 

jabrlanuvchidan sud belgilagan tartibda uzr so’rash; 

16 yoshga to’lgan shaxs zimmasiga yetkazilgan zararni o’z mablag’i 
hisobidan yoki mehnati bilan to’lash yoxud bartaraf qilish; 

voyaga yetmaganni maxsus o’quv-tarbiya muassasasiga joylashtirish.
Ushbu majburlov choralari jazo o’rnida qo’llanilib, o’zida tarbiyaviy 
maqsadlarni aks ettiradi. Sud belgilagan tartibda uzr so’rash sud majlisi, 
jabrlanuvchi yoki aybdorning yashash, ish yoki o’qish joyida amalga oshirilishi 
mumkin. Uzr so’rash yozma va og’zaki shakllarda jamoatchilik oldida, yakka 
tartibda yoki boshqacha shakllarda amalga oshiriladi.
Etkazilgan zararni qoplash majburiyati bazaviy hisoblash miqdorining 10 
baravaridan oshib ketmasligi kerak. Agar miqdor oshib ketadigan bo’lsa, unda 
zararni qoplash fuqarolik huquqi asoslarida undiriladi. Bunda yetkazilgan zarar 
voyaga yetmagan mablag’laridan tashqari, ota-onasi, vasiy yoki homiy, 
farzandlikka oluvchi yoki boshqalarning mablag’lari hisobidan qoplanadi.
Voyaga yetmagan shaxsni maxsus o’quv-tarbiya muassasasiga joylashtirish 
uni boshqacha tarzda to’g’ri yo’lga solish imkoniyati qolmaganda qo’llaniladi. 
Asosan tarbiyasi og’ir voyaga yetmaganlarga nisbatan qo’llaniluvchi ushbu 
choraning shartlari va muddatlari O’zbekiston Respublikasining qonunlari bilan 
tartibga solinadi. Muassasada bo’lish jinoiy jazo chorasi sanalmaydi. Maxsus 
o’quv-tarbiya muassasasida bo’lish muddatlari sud tomonidan oldindan belgilab 
qo’yilmaydi. Muassasaning rahbariyati voyaga yetmaganni saqlanishidan 

---

194 
ko’zlangan maqsadga erishildi deb hisoblashi shaxsni ushbu majburlov chorasidan 
xalos qiladi.