O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

И.Х. Шарова ЗООЛОГИЯ БЕСПОЗВОНОЧНЫХ. Москва, ”Владос”, 2004.-
592 s. 415-430 betlar mazmun mohiyatidan foydalanildi.

---

Pashshatutarlar tuproq ustida ochiq yashashga moslashgan; ko‘zlari yaxshi rivojlangan 
murakkab fasetkali ko‘ zlarga o‘ xshab ketadi. Ular kechasi faol ov qiladi. Erkaklari 
spermatoforini urg‘ochilarining ko‘z o‘ngida ochiq joyga qo‘ yadi. Urg‘ochisi uni olib, jinsiy 
teshigiga joylashtiradi. Urg‘ochisi bittadan tuxum qo‘ yib, o‘zi bilan olib yuradi. Yosh naslida
oyoqlar soni to‘liq bo‘lmaydi. 
O‘rta Osiyo, Qrim, Kavkaz va boshqa O‘rta Yer dengizi havzasida 2-3 sm kattalikdagi 
oddiy pashshatutar (Scutigera coleoptrata) keng tarqalgan. Bu hayvon xonadonlarda ham 
uchraydi. Kechasi pashshalarni ovlaydi.