O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

Zoologiyaning tadqiqot metodlari. 
Kuzatish, solishtirish, eksperiment, matematik 
statistika barcha zoologiya fanlari uchun umumiy metodlar hisoblanadi. 
Kuzatish metodi
orqali 
hayvonlarning o‘sishi, rivojlanishi, ko‘payishi, tashqi muhit bilan va o‘zaro munosabatlari o‘ 
rganiladi. Bu metod yordamida hayvonlarning oziqlanishi, rivojlanishi, bolalashi, nasli 
1
Hikmen. Roberts Keen. Larson I‘Anson. Eisanbaur Integratet Principles of ZOOLOGY 25-32 betlar mazmun 
mohiyatidan foydalanildi. 

---

to‘g‘risida g‘amxo‘rligi, yil yoki sutka davomida ular hayotida roy beradigan o‘zgarishlarni 
tushunib olish mumkin. 
Solishtirish metodi
bitta tur individlari, har xil turlar yoki sistematik guruhlarga mansub 
turlarning tuzilishi, ko‘payishi, rivojlanishi, hayot kechirishi va boshqa xususiyatlarini 
taqqoslashdan iborat. Bu metod hayvonlarning yashash muhitiga moslanishi, o‘zaro qarindoshlik 
munosabatlari va boshqa xususiyatlarini o‘rganadi. 
Eksperiment,ya′ni tajriba metodi
sun‘iy vaziyat yaratish orqali hayvonlar uchun xos 
bo‘lgan xususiyatlarni chuqurroq ochib berishdan iborat. Eksperiment ikki xil – sifat va o‘lchov 
eksperimentidan iborat. Sifat eksperiment nazariy ko‘rsatilgan biror voqe′likni hayvonlar 
hayotida sodir bo‘lishi yoki bo‘lmasligini aniqlash maqsadida o‘tkaziladi. O‘lchov eksperiment 
esa hayvonlar uchun xos bo‘lgan birorta belgi yoki xususiyatni miqdoriy jihatdan tavsif etishdan 
iborat.
Matematik statistika
metodidan eksperiment, solishtirish yoki kuzatish natijalarini 
umumlashtirish va tahlil qilishda foydalaniladi.