O’zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti

Birinchidan, 
hokimiyat davlatdan anchayin kichik ijtimoiy guruhlar qo’lida bo’lib, bu 
guruhlar u Yoki bu sinf manfaatlarini to’la ifoda etmasligi, balki o’zlarining tor guruhiy 
manfaatlari yo’lida (bonapartizm, totalitar burokratik rejimlaridagidek) harakat qilishlari 
mumkin. 
Ikkinchidan, 
mustamlakachilik qaramligidan ozod bo’lgan ba’zi mamlakatlarda 
ko’pincha biron-bir sinf hokimiyatini qo’lga olish uchun yetarli kuch va uyushqoqlikka ega 
bo’lmagan holatlar yuzaga keladi. Basharti, bu mamlakatda umummilliy manfaatlar 
(mustaqillikka erishish, milliy iqtisodiyot va madaniyatni rivojlantirish) ko’ndalang bo’lgan 
taqdirda turli sinflar va sinf bo’lmagan ijtimoiy guruhlar bloki tashkil topib, ko’p hollarda 
ular tarkibiga milliy burjuaziya, ishchilar sinfi, dehqonlar, ziyolilar, hunarmandlar, mayda 
savdogarlar ham kiradilar. 
Uchinchidan, 
muayyan sharoitlarda butun xalqqa tegishli bo’lgan davlat yuzaga 
kelishi mumkin. Bunda umumxalq manfaatlari sinfiy Yoki guruhiy manfaatlardan g’olib 
keladi. 
To’rtinchidan, (bu juda muhim) 
ijtimoiy ziddiyatlarning mavjudligiga qaramay, 
jamiyat hamisha bir butun yahli tdir. 
Zero, qullarsiz quldorlarning, dehqonlarsiz yirik 
yer egalarining, ishchilarsiz kapitalistlarning bo’lishi mumkin emas. Sharq mamlakatida 
jamoa mehnati amaldorlar mahkamasi mavjudligining zarur shartidir. Shu bois hokimiyat 
tepasida turgan sinf Yoki ijtimoiy guruh hamisha (hatto o’z manfaatini o’ylab ham) 
eziluvchi sinf haqida bir qadar g’amxo’rlik qilishga majbur. 
Shuning uchun ham har qanday davlat 
umumijtimoiy funksiyani bajarishi, 
butun jamiyat manfaatlari yo’lida harakat qilishi 
shart bo’ladi. Shu jihatdan olib 
qaralganda har qanday davlat faqat bostirish quroli bo’libgina qolmay (qadim ajdodlarimiz 
aytib ketganlaridek), birlashtirish vositasi, integratsiyalash (yahli t holatga keltirish) yo’sini 

---

42 
sifatida jamiyat timsoli hamdir. 
Shunday qilib,