O’zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti

Feodal davlatlari ichki funksiyalarining ruui ularning tashqi faoliyatida 
uam yaqqol ko’zga tashlanadi.
1. Tabiiyki, feodal davlatlari ham o’z aholisi va hududlarini tashqi dushmanlardan 
himoya qilish funksiyasiga ega bo’lganlar va bunda xalq ommasini va barcha vositalarni 
mamlakatning mudofaasi manfaatlariga xizmat qildirganlar, bu kurashni uyushtirganlar. 
2. O’z navbatida, har bir feodal davlati o’z hududini boshqa mamlakatlar hisobiga 
kengaytirish funksiyasini keng ravishda amalga oshirib kelishgan. Feodal davlatlarning shu 
maqsadlarda olib borgan o’zaro urushlari, o’nlab mamlakatlarni bosib olish hollari tarixda 
juda ko’p bo’lgan va oqibatda bosqinchilik natijasida yirik imperiyalar vujudga kelgan. 
Markaziy Osiyoni avval greklar, arablar, so’ngra mo’g’ul va rus davlatlari tomonidan bosib 
olinishi bunga yaqqol misoldir. Bu urushlar tufayli faqat bizning mintaqamizda o’z vaqtida 
rivojlangan yuzlab davlatlar yo’q qilib yuborilgan va hozir ular tarix mulkiga aylangan. 
Feodal davlatlari funksiyalari ham o’zgarib, takomillashib borgan, ular o’z tarixining 
so’ngga bosqichida feodal mutlaq hukmronligini saqlab qolishga, shiddat bilan dunyoga 
kelayotgan burjua-kapitalistik kuchlarga va munosabatlarga qarshi kurashga xizmat qilgan. 
Burjuaziya va kapitalistik ijtimoiy munosabatlarning tarix maydoniga kirib kelishi 
umuman insoniyat taraqqiyotida yangi davrni boshlab berdi. Bu davr qullik va 
krepostnoylikka barham berdi, hamma shaxsni rasman erkin va teng, deb e’lon qildi. 
Ozodlik, adolat, tenglik, umumiy saylov huquqi, parlament kabi tushuncha va shiorlar shu 
davrda paydo bo’lib, real voqelikka aylanishga qadam qo’ydi. Burjuaziya va kapitalistik 
munosabatlar XVII-XVIII asrlarda uzil-kesil shakllandi, davlat rivojlanishining mazkur 
bosqichida ham yollanma mehnat va xususiy mulk munosabatlari saqlanib qoldi. Shu 
munosabatlar burjua davlatlari funksiyalarining mohiyatini, mazmuni va tizimini belgilab 
beradi.