“Она тили ў?итиш махсус методикаси” номли дарслик

Saylanma diktant. 

---

 
116 
  
Saylanma  diktantda  matn  to‘liq  diktovka  qilinadi,  o‘quvchilar  esa  ayrim 
so‘z  va  gaplarpn  yozadilar  xolos.  Grammatika  va  orfografiyadan  biror  mavzu 
o‘tilgandan  keyin  shu  mavzuni  mustahkamlash  maqsadida  saylanma  diktant 
o‘tkaziladi. 
Masalan, 
6-sinfda  kelishiklar  o‘tilganda,  qaratqich  kelishigi 
qushimchasini  yozilishini  o‘quvchilarga  chuchurroq  singdirish  uchun  "Bir 
dehqonning oilasi" matni olinadi. O‘qituvchi matnni doskaga yozib bir marta o‘qib 
beradi. Jonli tilda qaratqich kelishigining qo‘shimchasi ko‘pincha -ni eshitilsa ham, 
yozuvda -ning yozilishini ta’kidlaydi va matndan misollar keltiradi. 
 Shundan  keyin  matnnn  o‘quvchilarga  o‘qitib,  ularning  diqqatini 
orfogrammalarga  jalb  qiladi.  So‘ngra  doskaga  yozilgan  matnni  berkitadida, 
tushuntirishdan  keyin,  o‘qituvchi  matndagi  gaplarni  asta-sekin  diktovka  qila 
boshlaydi.  O‘quvchilar  diktant  matnidan  qaratqich  kelishigidagi  so‘z  bilan  egalik 
qo‘shimchali 
so‘zni 
yozadilar. 
           Saylanma diktant matni yozib bo‘lingach ish o‘qituvchi boshchiligida jamoa 
bo‘lib tekshiriladi. Doskadagi matn ochiladi. Ukituvchn doskada yozilgan matndagi 
qaratqich  kelishikdagi  so‘z  bilan  egalik  qo‘shimchali  so‘z  tagiga  chizadi. 
O‘quvchilar  yozganlarini  doskadagiga  solishtiradilar.  O‘qituvchi  parta  oralab 
yurib,o‘quvchilardagi  xatolarni  qizil  siyoh  bilan  tuzatadi,  ayrim  o‘quvchilarga 
chiroyli  yezish  kerakligi  g‘aqida  ko‘rsatma  beradi.  Saylanma  diktantda  ma’lum 
qoida mustahkamlanishi bilan birga o‘quvchilar har bir gap, so‘z birikmasiga diqqat 
bilan  qarashga  o‘rganadilar.  Bundan  tashqari,  matndagi  gaplardan  kerakli  so‘z, 
grammatik shakl, co‘z birikmasini tezroq topa olishga o‘rganadilar.