Олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

O`rin-payt kelishigi kimda? nimada? qayerda? qachon? so`roqlariga javob bo`ladi.

• 
  shaxs va narsa otlariga qo`shilib, kimda? nimada? so`roqlariga javob bo`ladi, gapda to`ldiruvchi vazifasida keladi: telefonda gaplashmoq, do`stida ko`rmoq.
  
• 
  o`rin-joy otlariga qo`shilib, qayerga? so`rog`iga javob bo`lib keladi, gapda o`rin holi vazifasida keladi: Qishloqda yashaydi.
  
• 
  payt otlariga qo`shilib, qachon? so`rog`iga javob bo`ladi, gapda payt holi vazifasida keladi. Tongda aytdi hayot otini.
  

Chiqish kelishigi kimdan? nimadan? qayerdan? qachon? nima uchun? nima sababdan? so`roqlariga javob bo`ladi.

Nondan olmoq_nimadan?

Qo`rqanidan yig`lamoq_{nima uchun?}

Ertalabdan chaqirmoq_qachon?

Do`stidan olmoq_kimdan?

• 
  shaxs va narsa otlariga qo`shilib, kimdan? nimadan? so`roqlariga javob bo`ladi, gapda to`ldiruvchi vazifasida keladi:do`stidan so`ramoq, uzumdan olmoq
  
• 
  o`rin-joy otlariga qo`shilib, qayerdan? so`rog`iga javob bo`lib keladi, gapda o`rin holi vazifasida keladi: shahardan qaytmoq.
  
• 
  payt otlariga qo`shilib, qachon? so`rog`iga javob bo`ladi, gapda payt holi vazifasida keladi. Mashg`ulotlar tushdan boshlanadi.
  
• 
  otlashgan sifatdoshlarga qo`shilib, nima uchun so`rog`iga javob bo`ladi, gapda sabab holi vazifasida keladi: Hammasini unutganidan rostini aytib qo`ya qoldi.
  

Ba’zan tushum kelishigi o`rnida chiqish kelishigidagi so`z ishlatilishi mumkin. Bunda tushum kelishigidagi so`z butunni, chiqish kelishigidagi so`z qismni anglatadi: suvni(dan) iching, uzumni(dan) yeng.

Jo`nalish, o`rin-payt va chiqish kelishiklari ko`makchilar bilan grammatik ma’nodoshlik xosil qiladi: O`qish sizga(uchun) kerak, maktabga(tomon) bormoq.