Олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

ERGASH GAPNI BOSH GAPGA BOG`LOVCHI VOSITALAR

Ergash gaplar bosh gapga quyidagi vositalar yordamida bog`lanadi:1)ergashtiruvchi bog`lovchilar; 2)ko`makchili qurilmalar (shuning uchun, shu sababli, shu tufayli va boshqalar); 3)yuklamlamalar (-ki, -mi); 4) nisbiy so`zlar (kim – o`sha, nima-shu, qayer-shu yer va boshqalar); 5) deb so`zi va boshqalar. Shunday yaxshi odatlarimiz borki, ularga hurmat bilan qarash lozim. Mahkam bog`lang mehnatga bel, chunki mehnat bilan ko`karar el.

ERGASHTIRUVCHI BOG`LOBCHILI ERGASHGAN QO`SHMA GAPLAR

Bosh gapda ifodalangan mazmunning sababi, maqsadi, shart yoki qiyosini bildirgan ergash gaplar bosh gapga sabab(chunki, negaki), maqsad(toki), shart (agar, agarda, basharti, mabodo), qiyoslash-chog`ishtiruv (go`yo, go`yoki, xuddi) ergashtiruvchi bog`lovchilari yordamida bog`lanadi. Sabab, maqsad, qiyoslash-chog`ishtiruv bog`lovchilari ergash gap boshida qo`llanada va ergash gap bosh gapdan vergul bilan ajratiladi: Bu masalani keng muhoqama qilamiz, toki boshqa qaytarilmasin. Odobli odam tabibga o`xshaydi, chunki u bilan suhvatlashish ko`ngildagi g`amni quvadi.

Shart bog`lovchilari gapning boshida keladi. Ergash gap kesimi shart maylidagi fe’llar bilan ifodalanadi. Bunday ergash gaplar bosh gapdan oldin keladi. Ko`pincha shart bog`lovchilari qo`llanmasa ham, va shart mayli shakli qo`shma gap qismlarini bog`layveradi: Ozgina hovliqib turishsa ham, cho`chishsa ham mayliga, negaki keyin yelkalaridan yuk arigan mahali tuyadigan shodliklari ham shunga yarasha bo`ladi. (M.M.Do`st)