Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanidan

a) siklik mashqlar - katta chastota bilan takror bajariladigan mashqlar.
b) atsiklik mashqlar - maksimal tezlikda takror bajariladigan; (sanchishlar, tezlanish, rgvok, sakrashlar, siltanishlar (vzmaxi));
v) aralash mashqlar (yugirib kelib uzuklikka sakrashlar, irgitishlar, sport o‘yinlarining ayrim harakatlari.)
Siklik mashqlar 10-15 soniya ichida bajariladi va takror bajariladi Atsiklik mashqlarini - to tezligi pasayguncha bajarish kerak.
Boshqa sport turlarining tez bajariladigan mashqlari ham katta ahamiyatga ega. Masalan: basketbol, atletikachilarga, qisqa masofaga yugurish futbolchilari uchun, voleybol - og‘ir atletikachilarga. Qisqa masofaga yugirish - xokkey ko‘pgina sport turlari uchun katta ahamiyaga ega.
Tezkorlikni tarbiyalash jarayonida oddiy va murakkab reaksiyalar mavjud: Oddiy reaksiya - bu oldindan ma’lum bo‘lgan signallarga ma’lum bo‘lgan harakat bilan javob berishlar va ongli ravishda avtomatlashmagan holda bajarilishi. Masalan: komandaga binoan start olish.
Murakkab reaksiya - bu oldindan ma’lum bo‘lmagan signalga ma’lum harakat bilan javob berish va avtomatlashgan holda bajarish. Oddiy reaksiyani tarbiyalashda quyidagi metodlar qo‘llaniladi:
1. Ko‘proq qo‘llaniladigan metodlardan biri - bu takroriy metod. Masalan: startdan takroriy yugirish, o‘qituvchining signali bo‘yicha harakat yo‘nalishini o‘zgartirish; boksda - sherigining oldindan ma’lum zarbasiga himoya harakatlari. 2. Qismlab o‘rgatish metodi - bu metodda reaksiya tezligini yengillashtirilgan sharoitlarda va keyingi harakatlar tezligini ayrim-ayrim takomillashtiriladi. Masalan: pastki startdan yugirishdagi reaksiya vaqti, boshlangich harakatni bajarish qiyinchilik sababliri ancha cho‘zilib ketadi. Chunki "sprint" qo‘liga anchagina tana og‘irligi bosadi. Uni tayanchdan tez olish qiyin. Bunday hollarda start signaliga tezlik reaksiyasini oshirish uchun alohida ishlar olib boriladi. Masalan: startdan biror buyumlarga tayangan holda chiqiladi. 3. Sensor metodi - bu metod mikro masofalarga yugurish uchun ketgan vaqtni sezish va shu asosda harakat reaksiyasini tarbiyalash. Bu mashqlar 3 bosqichda o‘tkaziladi: