Низомиддин млҳмудов дурдона худойберганова

в а р и а н тл а р и (Б ЕШ
б а р м о қ ц а й
, 
б е ш
ПАНЖ АДАЙ )га
караганда 
н у т к д а ж у д а
кенг қўлланади.
Роботларнинг кандай койилмақом ишлар қилаётгани, ойга 
неча марта сунъий йўлдош учирилганини беш қўлдай 
би-
ламан
(А. Кўчимов, Қайта туғилган бола). Кинонинг ипидан- 
игнасигача беш қўлдай 
билган
одам қандай қилиб бу гапни айт-
309
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ган, ҳайронсан киши (X. Дўстмуҳаммад. Кино - орзулар экра- 
ни). Шу сабабдан ҳалиги отахонлардан бири - Умаркул отанинг 
ҳаёти ҳам ҳаммага беш қўлдай 
маълум
(О. Мухтор. Эгилган 
бош). Тўккиз йил арава ҳайдадим. Деҳқонобод, Шаҳрисабз, Ки- 
тоб йўллари менга беш кўлдай таниш (Н. Эшонкул. Уруш одам- 
лари). Бу ёғи энди бари беш кўлдек 
аён бўлиб қолади.
(Э. Аъ- 
зам. Шовкин). Айни эҳтимол бордай эди. Бордай, деб айтмок не, 
айни эҳтимол беш кўлдай 
аён эди
(М. М. Дўст. Лолазор). Ка- 
римжон Раҳимжон ўғли куш тилини тушунгандек боғ бокишни, 
дов-дарахтларни парвариш килишни беш кўлдек 
биларди
(Н. Рахимжонов. Ижодкор шахси ва бадиий асар биографияси).
К Ў Н Ғ И Р О Қ
КЎНҒИРОКДАЙ
1. 
Жарангдор,
ёқимли; 
жарангламоқ.
Асосан, овоз ҳакида.
Гулгинанинг ёғдай майин, тоғ жилгасидек тиник, кўн-
гироқдай 
жарангдор
овозини тингларди, холос (М. Ҳазрат- 
кулов. Кўккўл). Ия, хабарингиз йўкми? - деди кувнок ва 
кўнғироқдек 
жарангдор
овозда ҳамшира (X. Дўстмуҳаммад. 
Жимжитхонага йўл). Сизни бобомлар чакиряптилар! - деди бо- 
лакай овози қўнғироқдай 
жаранглаб
(О. Ёкубов. Адолат ман- 
зили). Қўнғироқдай 
жаранглаган,
шеваси ажиб бир ёкимли 
бу овознинг дангал ва шўхлиги Бекназарнинг ҳайратини янада 
оширди (Қ. Кенжа. Палахмон тошлари). Раис бува келдилар! -
дейди кайсидир киз кўнғироқдай овоз билан (Ў. Ҳошимов. 
Деҳконнииг бир куни). Илёс нигоҳи билан кишининг орқасидан 
кузатаркан, боланинг кўнгироқдан овози уни яна ўзига каратди 
(И. Зойир. Қисмат ўчи). Супа четига чўнкайиб, кўлига обдаста 
олди. Энди дарвоза томондан қиз боланинг нозик, қўнгироқдек 
овози аник-тиник эшитилди: - Шукур ака-а! (Ш. Бўтаев. Кўчада 
колган овоз). Гулсин билан Хонимбиби энди дутор билан 
кўшикка ўлтирдилар. Гулсин ўзининг кўнғироқдек товуши би- 
лан «Ииғларман» куйидан бошлади (А. Қодирий. Ўткан кунлар). 
Гулбаданбегим ҳам кўнғироқдек товуш билан кулиб юборди 
(X. Султон. Бобурийнома).
2. Жингалак. Асосан, соч ҳакида.
Хушрўйгина, сочлари кўнғироқдай набираси бўйнидаги 
кўзмунчоқни тортиб, худди узиб олмоқчидай юлқиб ўйнар эди 
(А. Жўраев. Кўзмунчок). Татьяна бўйчангина, сочлари кўн- 
гироқдай, малларанг, кўзлари кўм-кўк; ўзи жуда хушфеьл, 
онасидан ҳам кўнгилчанрок, онасидан-да саховатлирок экан 
(Н. Қилич. Зилзила).
310
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

К Ў Р Г О Ш И Н
1. 
Қора; қораймоқ.
Шундай ранг ва шу рангга мойил тусга 
кирмоқ. Кўпрок булут, осмон, сув кабилар хақида.
Кунботар томондан кўрғошиндек 
қоп-қора
булут шу то- 
монга судралиб келмоқда (С. Ахмад. Ҳижрон кунлари). Элму- 
род чексиз-чегарасиз кўргошиндай осмонга кўзларини уқалаб- 
укалаб қаради: хавонинг авзойи бузук, чувапашган булутлар- 
дан кандайдир нохушлик уфурар, тоғ чўккиларида булут- 
лар пастлаб, тўйинаётгандай эди (И. Зойир. Қисмат ўчи). 
Қўргошиндай 
қорайиб турган
осмонга оппоқ парда тортаётган 
тонгмикан, куёшнинг жарчисимикан, янги куннинг шарпасими- 
кан? (Б. М. Али. Кўктўнлилар). Қўргошиндек