Parallel aniqlanish natijalari orasidagi tafovut 7 %, 63 %
kattalikdan 6 % yoki ruxsat etilgan tafovut:
^
= 3,8%
100
U shbu holda ikki aniqlanishlar orasidagi tafovut ruxsat
etilgan kattalik—3,8 % d an katta, va shuning uchun sinov
takrorlanishi kerak.
Misol.
Birinchi
aniqlanish natijasi
ЛЦ
0
= 15%
Ikkinchi aniqlanish natijasi
Л
™0
= 17%
Parallel aniqlanish natijalari orasidagi tafovut 2 %, ya’ni
ruxsat etilgan kattalik (n am u n a kattaligining 2 %i) ga teng.
2.7. Apparatni nazorat nioyida tekshirish
A pparat nazorat m oyida tekshirilsin. N azorat m oyi uchun
250°C da 30 m in. da m o to r usuli b o 'y ich a bug‘lanuvchanlik,
ishchi fraksiya va lok hosil qilishga moyillik kattaliklari
ko‘rsatilgan bo 'lish i lozim.
N azorat m oyida apparatni tekshirishni davriy ravishda, 100
aniqlanishdan kam boMmagan oraliqda am alga oshirish lozim.
H a r 25 aniqlanishdan so ‘ng diskdagi
term o m e tr uchlari va
term o m etrn i sim obli sharchasi ularda hosil b o ‘lib qolgan
toshsim on m oddalardan tozalansin.
* * *
Motor moyining dvigateldagi bugManishini aniqlash, moyning
ishchi fraksiyasi va lok hosil qilishga moyilligi bo‘yicha o‘tkazilgan
amaliy ish hamda uning natijalari xususida aniq ma’lumotlarga ega
boMindi. Olingan bilimlar asosida shuni ta’kidlash mumkinki, motor
moyi ustida o‘tkazilgan tajriba o‘z natijasini berdi.
1 1 2
3-am aliy ish
N eft niahsulotlarining fraksion tarkibini bug‘latish
usuli bilan aniqlash.
(M DXni 111166 raqam li mualliflik guvohnomasi)
3.1. U sul yupqa qatlam holatida b o ‘lgan
sinalayotgan neft
m ahsulotining kam m iqdorini atm osfera bosim ida va doim iy
tezlik bilan haroratini ko‘tarish orqali ketm a-ket bug‘latishga
asoslangan.
3.2. Sinov o ‘tkazilayotganda quyidagi apparatura, reaktivlar
va m ateriallar q o ‘llani!adi:
• Term ostat;
•
100
m m diam etrli disk;
• Tashqi diam etri 22 m m , qirrasining balandligi 6 m m va
tubining qalinligi 1±0,1 m m bo‘lgan
alyum iniy idish;
• Term ostatni isitish plastinasining harorati boshqarish
uchun avtotransform ator;
• T N -2 simobli shisha term om etr;
• Idishchani yuvish u chun vannacha;
• Diskni tozalash va silliqlash uchun stol usti oynasi;
•
100-105°C gacha
isituvchi quritish shkafi;
•
Eksikator;
• K eram ik plitacha;
• Stakan;
•
Pipetkalar;
•
Shisha tayoqcha;
• Vud qotishm asi yoki 230°C dan yuqori boMmagan erish
haroratiga ega b o ‘lgan boshqa qotishm a;
• Silliqlovchi qum qog‘oz;
113
•
Kerakli tortish aniqligiga ega boMgan laboratoriya
analitik tarozi;
•
BR «Kalosha» benzini (yengil to ‘g‘rid an -to ‘g*ri haydab
olingan).
3.3.
Sinovga tayyorgarlik
B enzin bilan idishchani yuvilsin. Lokli qoldiqlar bilan
kirlangan idishchalar yopiq spiralli elektroplitkada lok to ‘la
yo‘qolguncha qizdirilsin.
3.4. Sinov o ‘tkazish
0,0002
g aniqlikkacha tortilgan idishchalarga xuddi shunday
aniqlikda (0,2 ± 0,0002 g) sinalayotgan neft m ahsuloti nam unasi
olinsin. T erm ostatni isitiladigan plastinkaga diskni qo‘yib,
eshikchasini yopilgan holda sinovni boshlash h aro ratd an 2°C
o sh iq haroratgacha isiting.
U shbu haroratda 5 m in davomida ushlab turing, so‘ng
eshikchani oching va 1 min ichida sinalayotgan mahsulotli
idishchalarni diskga o ‘rnatib, term ostat
eshikchasini yoping va
idishchalam i diskda haroratini 3 m in. da 10°C ga oshirib
qizdiring. Sinovni boshlanish harorati 1- idishcha chiqarib
olinadigan haroratdan 10°C dan kam bo‘lmasligi lozim. H ar
20°C ga haroratni oshirilganda navbatdagi nom erlangan idishcha
olinsin va eksikatorga o ‘rnatilgan keram ik plitkaga qo‘yilsin.
Agarda
texnik
sharoit
bo‘yicha
m a’lum
haroratlarda
haydalgan m ahsulotlarning foizi normallashtirilgan bo‘lsa, texnik
sharoitlarda berilgan yoki unga yaqin haroratlarda idishchalar
chiqarib olinadi, biroq haroratlar oralig‘i 20°C
dan ortiq
bo‘lmasligi lozim. N am unali idishchalar xona haroratigacha
sovutilgandan so‘ng, 0,0002 g aniqlikkacha tortilsin.
3 .5. H isob tartibi
T — H aroratdagi sinalayotgan neft m ahsulotining bug‘la-
nuvchanligi (X j, % da) — (7) form ula bilan hisoblanadi:
114
