Моделлаштириш назариясининг умумий қоидалари Физик моделлаштириш-бу … 7

5. Абстракт моделлар деганда нимани тушанасиз?

Абстракт моделларга уларни ўзгартириш ва изоҳлаш қоидалари билан бирга белгили моделлар, жумладан, математик ва лингвистик конструкциялар (дастурлаш тиллари, табиий тиллар) киради. Чизмалар, диаграммалар, графиклар, формулалар ва бошқалар. шунингдек, белгили моделларга мисол бўла олади.

Компьютерли моделлаштириш мураккаб тизимларни ўрганишнинг энг самарали усулларидан биридир. Компьютер моделлари ҳисоблаш тажрибаларини ўтказиш қобилияти туфайли улардан фойдаланиш ва тадқиқ қилиш осонроқ ва қулайроқдир. Ҳисоблаш эксперименти- бу тизимнинг ҳолатларини, кириш сигналларига бўлган реакцияларини олдиндан айтиб бериш мақсадида компьютер модели ёрдамида амалга ошириладиган тажриба.
Компьютер моделлари ўрганилаётган асл объектнинг хусусиятларини белгиловчи асосий омилларни аниқлаш, хусусан, моделлаштириш техник тизимнинг параметрлари ва бошланғич шартларининг ўзгаришига жавобини ўрганиш имконини беради. Компьютерли моделлаштириш компьютерда бир қатор ҳисоблаш тажрибаларини ўтказишдан иборат бўлиб, унинг мақсади ўрганилаётган объектнинг реал хатти-ҳаракати билан моделлаштириш натижаларини таҳлил қилиш, изоҳлаш ва таққослашдан иборат.

6. Моделлаштириш қоидалари ва босқичлари

Техник тизимлар ва технологик жараёнларни ўрганишда моделлаштиришнинг қуйидаги қоида ва босқичларини ажратиб кўрсатиш мумкин.

Моделлаштиришнинг биринчи қоидаси моделларни яратиш ва таҳлил қилиш учун умумлаштирилган технологияни ишлаб чиқиш учун турли мутахассисларни жалб қилишдир. Турли профиллар мутахассисларини жалб қилиш зарурати моделларни ишлаб чиқиш, тадқиқ қилиш ва қўллаш жараёнининг мураккаблиги ва фаолият доирасидан келиб чиқади.
Иккинчи қоидага кўра, модель тузувчилар техник тизимлар фаолиятининг умумий қонуниятларини ҳамда математик муносабатлар билан ифодаланган физика, механика ва бошқа фанларнинг муайян муносабатларини ҳам билишлари зарур.
Учинчи қоида шуки, техник тизимларнинг объектив мураккаблиги ва уларда кечадиган технологик жараёнлар фақат битта модель ёрдамида уларни ҳар томонлама ўрганиш имкониятини истисно этади. Демак, умумлашган модель бир неча хил турдаги ўзаро боғлиқ субмоделлардан иборат бўлиши керак.

7.