Моделлаштириш назариясининг умумий қоидалари Физик моделлаштириш-бу … 7

Техник тизимларни лойиҳалаш

4.1. Лойиҳалаш методологияси

Янги техник объектни яратиш мураккаб ва узоқ давом этадиган жараён бўлиб, лойиҳалаш босқичи асосий босқич бўлиб ҳисобланади.
Замонавий лойиҳалаш методологияси тизимли ёндашувга асосланган. Моделлаштиришнинг асосий тушунчалари, тамойиллари ва тизимли ёндашув 1, 2 -бўлимларда муҳокама қилинади.
Техник тизимларни услубий даражада лойиҳалаштириш математик моделлар ёрдамида олинган тадқиқот натижаларининг тўғрилиги ва ишончлилигини, пировардида тизимларнинг юқори сифатли лойиҳалашни таъминлайдиган тамойилларга асосланади.
Бу тамойиллар:
1) таҳлил ва синтез муаммоларини ҳал қилишда тизимли ёндашув;
2) иерархик кўп даражали моделлаштириш принципи;
3) бир нечта моделларнинг ишлаш принципи.

4.2. Ускуналар ва техник объектларни тизимли ёндашув нуқтаи назаридан кўриб чиқиш

Тизимли ёндашувга эга бўлган техник объект - бу ўзаро боғлиқ, мақсадли ишлайдиган элементлардан ташкил топган ва атроф -муҳит билан ўзаро алоқада бўлган мураккаб бошқариладиган тизим. Бу унинг ишлашига таъсир этувчи барча омилларни ҳисобга олиш ва юқори самарадорлик, сифат ва эксплуатацион хусусиятларга эга бўлган техник объект яратилишини таъминлаш имконини беради.
Тизимли ёндашувнинг энг муҳим талабларидан бири - бу вақт ва маконда ТО нинг мавжудлиги ва ишлашини ҳисобга олиш зарурати. Вақт ўтиши билан объектнинг мавжудлигини тавсифлаш ҳаёт цикли контсепциясига олиб келади, фазода эса - объект ўз фаолияти давомида ўзаро таъсир қиладиган ташқи муҳит тушунчасига олиб келади.
3-бўлимда айтиб ўтилганидек, техник объектнинг ҳаёт цикли-бу объектга қўйиладиган дастлабки талаблар шаклланишидан тортиб, унинг ишлаши тугагунга қадар унинг ҳолатини яратиш ва кетма -кет ўзгартиришнинг ўзаро боғлиқ жараёнлари мажмуи. Ҳаёт цикли қуйидаги асосий босқичлардан иборат: яратиш, ишлаб чиқариш, қайта ишлаш, ишлатиш ва йўқ қилиш. Босқичларнинг ҳар бири бир нечта босқичларни, операцияларни ва процедураларни ўз ичига олади. Ҳаёт циклининг барча босқичлари тўғри ва тескари алоқаларга эга.

32.