www.ziyouz.com
kutubxonasi
49
Imomimiz mana shunday mansab — lavozimdan hazar qilgan kishi bo‘lgan ekanlar.
Zamondoshlarimiz
orasida esa, aksincha, turli-tuman katta-kichik mansab-lavozimlar uchun yelib-
yugurayotgan, o‘sha lavozimga chiqib olish uchun o‘rtaga dunyoni ham, dinni ham qo‘yayotgan
kimsalar, afsuski, oz emas. O‘shalar Imomi A’zam rahmatullohi alayhdan o‘rnak olsalar yomon
bo‘lmas edi.
Zindondan ozod bo‘lganlaridan keyin imomimiz Ko‘fani tark etib,
Makkai Mukarramaga ketib
qoldilar va bu muborak shaharda 10 yillar davomida istiqomat qildilar. Bu zotning hayotlaridan yana
bir nuqta - 70 yillik hayotlarida 55 marta haj ibodatini ado qilganlar. Demak, Imomimiz nafaqat
Ko‘fadagi, balki Makkai Mukarrama va Madinai Munavvaradagi ulamolarning suhbatlaridan ham
bahramand bo‘lganlar.
Turkiston diyoridagi musulmonlar Olloh taologa behad, beadad shukrlar qilishimiz kerakki,
Imomi
A’zam rahmatullohi alayhday ulug‘ zotning yo‘nalishlarida, mazhablarida imkoniyatimiz qadar ibodat
qilib kelyapmiz.
Hazrati Imomi A’zam rahmatullohi alayhning tarjimai hollariga bag‘ishlangan suhbatimizning
nihoyasida aytib ko‘yishimiz zarur deb bilgan yana bir narsa bor:
To‘rt mazhabdan birining asoschisi — Molik ibn Anas roziyallohu anhu bir ibratli gap aytib ketgan
ekanlar. Katta ilmiy darajaga yetgan bu zot Madinai Munavvarada yashaganlar, hadislar to‘plami
"Muvatto" kitobini yozganlar. Bir kun o‘sha davrdagi Islom xalifasi Abu Ja’far al-Mansur "Muvatto"ni
o‘qib qolibdilar-da, huzurlariga Molik ibn Anasni chaqirtiribdilar. "Ey Molik, —
debdilar xalifa
imomga yuzlanib, — sening kitobingni o‘qidim. Qur’onu hadisga juda mos kitob yozibsan. Sening
mazhabingga ergashgan musulmon ko‘p diyorimizda, lekin men Islom olamining amiri sifatida mana
shu kitobingni juda ko‘p nusxada chop ettirib, bugun dunyodagi musulmonlarga tarqattirmoqchiman.
Toki dunyodagi musulmonlarning barchasi faqat shu kitobga bo‘ysunsinlar! Faqat molikiy mazhabida
bo‘lsinlar", debdilar.
Shunda Imom Molik, Olloh rozi bo‘lsin bu zotdan, mana bunday marhamat
qiladilarki: "Yo Amiralmo‘‘minin, shunday qilmang. Yozgan kitobimdagi gaplarimni mendan va
shogirdlarimdan eshitgan kishilar mening mazhabimga ergashsalar Ollohga shukr qilaman. Lekin
Islom olamining boshqa taraflariga juda ko‘p ulamolar yetib borganlarki, ular olib borgan ta’limotlarini
endi noto‘g‘ri deyish va o‘rniga mening kitobimni o‘qishni
buyurish, mening mazhabimga kirishga
majburlash bilan siz dini Islomga xizmat qilgan bo‘lmaysiz, balki musulmonlarning e’tiqodlaridagi
paro-kandalikka sabab bo‘lasiz. Demak, shu paytgacha ajdodlarimiz amal qilib kelgan yo‘l - xato yo‘l
ekanda, deb o‘ylab qolishlariga sabab bo‘lasiz. Meni eshitgan va meni kitobimni o‘qiganlar mening
mazhabimda bo‘lsinlar. Boshqa diyorlardagi musulmonlar o‘zlariga yetib borgan mujtahid
ulamolarning mazhablarida tursinlar. Menga ergashgan musulmonlar ham, ularga ergashgan
musulmonlar ham, inshoolloh, hidoyatda, haq yo‘lda bo‘ladilar". Imom Molikning Amiralmo‘‘mininga
bergan javobi shunday bo‘libdi.
Bizlarga 1000 yillar davomida Imom A’zam mazhabidagi ta’limot
berildi va shunga binoan bu
ta’limotga ota-bobolarimiz amal qilib keldilar, biz ham amal qilmoqdamiz. Lekin oramizda bizning
mazhabimizdan ko‘ra quvvatliroq mazhab bor ekan, mana bu masalada boshqa mazhabning hujjati
quchliroq ekan, deb yuruvchilar ham yo‘q emas. Shunday kishilar Imom Molikning gaplarini bir
eslasalar, musulmonlar orasiga
parokandalik tushib qolishiga, o‘rtada ixti-loflar paydo bo‘lishiga mana
shunday o‘ylanmasdan aytilgan gaplar sabab bo‘lishini insof bilan tafakkur qilib ko‘rsalar, yomon
bo‘lmas edi. Mana shunda bu diyordagi musulmonlarning ittifoqligi, og‘a-ini, birodarlik bilan Olloh
tao-loning buyruqlarida qoim bo‘lib, janobi Rasululloh sallallohu alayhi vasallam taraflaridan bashorat
qilingan ulug‘ zotning — Imom A’zamning mazhablarida bo‘lishimiz har birimiz uchun bir xayriyat,
yaxshilik bo‘lishini
yaxshi anglab olsak, xammamiz uchun ham foydali bo‘ladi.
Suhbatimizda hazrati Imomi A’zam rahmatullohi alayhning hayotlaridan ba’zi lavhalarni bayon
qilib berdik, xolos. Olloh taolo o‘tganlarni o‘z rahmatiga olsin. Siz bilan bizni, holi hayotdagi barcha
musulmonlarni Olloh taolo haq yo‘ldan adashtirmasin. Omin!
