Xarajatlarni kamaytirish strategiyasini qo‘llashda muvaffaqiyatga erishish
uchun, barcha tashkil qiluvchi bizneslar, tashkiliy madaniyat, motivatsiya tizimi,
tashkilotning strukturaviy qurilmasini qo‘shgan holda shu masalani yechishga
yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak. Tashkilot strukturasi mumkin qadar kam darajalarni
tashkil qilishi va hisobot tizimi maksimal oddiy bo‘lishi, menejment va ishchi –
xizmatchilar tor funksional masalalarni hal qilishga mo‘ljallangan bo‘lishi kerak.
3. Tabaqalashish strategiyasi – mahsulotni takomillashtirish, rivojlantirish va
xilma-xillikni oshirish.
Tabaqalashish strategiyasi, raqobat kurashida mahsulotni takomillashtirish
yo‘li bilan, unga a‘lo darajadagi sifatlar berish va raqobatchi mahsulotiga nisbatan
uning iste‘mol ustunligini oshirish orqali g‘olib chiqishga intilishdir. Yakuniy
natijada mahsulot iste‘mol qiymatining raqobatchi mahsulotiga nisbatan yuqori
bo‘lishiga erishish kerak. Bu maqsadga erishishning ko‘plab yo‘llari mavjud.
Ularning asosiylari quyidagilar:
Eng yaxshi ingredientlar, materiallar va xom-ashyolarni qo‘llash;
Mahsulotni takomillashtirish;
Mahsulotlar kombinatsiyasini yaratish;
Qo‘shimcha xizmatlarni tashkil etish;
Sotish tizimini takomillashtirish.
Tabaqalashish strategiyasining muhim yo‘nalishlaridan biri – mahsulotning
yuqori sifatini ta‘minlash bo‘lib, bunga mahsulot imidji va savdo markasini
shakllantirish hamda texnologiyani takomillashtirish orqali erishiladi.
4. Yangi tovarlarni yoyish strategiyasi.
Yangi tovarlarni yoyish strategiyasi, bozorda mutlaqo yangi, butunlay boshqa
iste‘mol sifatlariga ega bo‘lgan tovarlarni yoyish bilan bog‘liq. Haqiqatda gap bu
yerda birinchi o‘tuvchilar, yangi bozor va yangi tarmoq yaratuvchilar to‘g‘risida
ketyapti. Yangi mahsulotlarni bozorda yoyishning ko‘plab misollari mavjud –
ko‘paytirish texnikasi, xususiy kompyuterlar, videokamera va boshqalar.
Yangi mahsulotni yoyish tavakkalchilik bilan bog‘liq va o‘tkazilgan
tadqiqotlardan kompaniyalar barcha holatlarning yarmidagina muvaffaqiyatga
erishganligi ko‘rinadi. Biroq statistika yana shuni ko‘rsatmoqdaki, birinchi
o‘tuvchilar, mahsulotni yoyish strategiyasini muvaffaqiyatli amalga oshirish
hisobiga bozordagi kata ulushni egallab olmoqda.
Birinchi o‘tuvchilarning asosiy muammosi – boshqa kompaniyalar tomonidan
o‘z harakatlari nusxalarining kochirilishini himoya qilishdir.
5. Bozorni rivojlantirish strategiyasi.
Bozorni rivojlantirish strategiyasi – bu tovarning yangi bozorlarda
harakatlanishi bilan bog‘liq bo‘lgan o‘sish strategiyalaridan biri. Yangi bozor
geografik mazmunda bo‘lishi mumkin – yangi hududlar, bundan tashqari mavjud
geografik hududlarda yangi segmentlarni qamrab olish mazmunida ham.
Geografik bosib olish tovar ishlab chiqaruvchi tarmoqlarning boshqa
hududlarda rivojlanishi bilan bog‘liq. Yangi segmentlarni qamrab olishning
ko‘plab yo‘llari mavjud – tovarlar harakati tizimini rivojlantirish, mahsulotni
takomillashtirish, yangi yosh kategoriyalarni qamrab olish va boshqalar. Misol
uchun, ―Johnson & Johnson‖ kompaniyasi yangi bolalar shampuni ishlab chiqdi va
uni tegishli segmentdan o‘tkazdi. Keyin kompaniya yangi segmentni – yoshi kata
iste‘molchilarga, bolalar shampunini kattalar tomonidan ishlatilishi afzalliklarini
reklama qilib butun bozorni zabt eta boshladi.
6. Adaptiv kooperatsiya strategiyasi.
Tasavvur qilaylikki, bozorda ikkita kompaniya ustunlik qilmoqda. Agar bu
kompaniyalar bozorad baholar siyosatini muvofiqlashtirish to‘g‘risida shartnoma
qabul qilishsa, unda bozorning monopollashuvi muammosi vujudga keladi. Ikkala
kompaniya ham o‘z mahsulotlarini ancha yuqori baholarda sotish imkoniyatini
qo‘lga kiritishadi. Ko‘plab mamlakatlarda bunday aniq kelishuvchilik taqiqlangan.
Ikkita kompaniya ham bir-biri bilan raqobat qilishdan voz kechib, bu to‘g‘risida
ochiqdan-ochiq kelishib olmasadan, bozorda vujudga kelgan holat bo‘yicha
yo‘nalish olishni boshlab, o‘zaro bir-birlarining harakatlarini oldindan ayta borib,
unga shunday darajada o‘zaro foyda olishga erishishga moslasha borish mumkin.
Adaptiv kooperatsiya strategiyasi ana shunday tashkil topgan.
7. Strategik alyanslar.
Alyanslar tuzish strategiyasi bir necha firmalarning u yoki bu faoliyat
yo‘nalishlari yoki qandaydir aniq maqsadga erishish uchun kuchlarni
muvofiqlashtirish va bo‘lishdan iboratdir. Masalan, 1997-yili beshta yirik
aviokompaniyalar – Germaniyaning ―Lyuftganza‖, Skandinavaning ―GAG‖,
Kanadaning ―Air Kanada‖, Amerikaning ―United airlines‖ va Tailandning ―Tai
airlines‖, ―Zvyozdny soyuz‖ strategik alyansini tuzishdi. Alyansda ishtirok etuvchi
barcha kompaniyalar mustaqil bo‘lib qoladi, lekin chiptalarni sotishda, tariflarni
belgilashda, uchish jadvallarini tuzishda hamkorlik qilishadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
